Phần I. Đọc – hiểu (6.0 điểm)
Đọc ngữ liệu sau và thực hiện các yêu cầu:
YÊN TỬ, NÚI THIÊNG (Thi Sảnh )
Giữa những cánh cung núi trùng điệp của khu Đông Bắc mênh mông, Yên Tử cao 1068 m, vút lên chon von tựa một vọng gác. Từ xưa cảnh núi rừng Yên Tử đã nổi tiếng là một nơi ngoạn mục. Các triều đại phong kiến ở nước ta đều liệt Yên Tử vào loại “danh sơn” (núi đẹp). Sau khi Thiền phái Trúc Lâm ra đời và đi liền với nó, hệ thống chùa tháp uy nghi mọc lên chi chít, thì Yên Tử càng thêm quyến rũ du khách bốn phương.
Yên Tử ngày nay thuộc thành phố Uông Bí, cách trung tâm thành phố 14 km về phía tây bắc. Từ Hòn Gai, ngược trục đường 18A 40km, ta sẽ đến Uông Bí. Tại đây ta nghỉ ngơi chốc lát, chuẩn bị thêm lương thực, thực phẩm cho chuyến hành hương tới “Núi vua hóa Phật” và ngắm cảnh vật thành phố.
…Những khu vườn xum xuê cây ăn quả: vải, nhãn, mận, đào, mùa nào thức ấy, những mảnh ruộng mía thân tím thẳng tắp, nối tiếp hai bên đường. Suối Giải Oan trong veo, chảy ngoằn ngoèo trong thung lũng, trên nền đá cuội và sỏi trắng, cắt con đường từ Lán Tháp vào Yên Tử 9 đoạn, khiến du khách ngỡ là 9 con suối khác nhau. Hai bên bờ suối, hoa dành và hoa bướm vàng rộm. Đây đó có những khóm hoa hải đường chen với hoa thuỷ tiên đang nở bung những cánh mỏng phớt tím. … Câu trả lời của Phù Vân quốc sư thể hiện một quan điểm mới về Thiền. Chính Thái Tông khi nhắc lại câu nói của Phù Vân quốc sư, đã gọi ông là Trúc Lâm đạo sĩ. Phải chăng người đặt nền móng cho phái Thiền Trúc Lâm, một Thiền phái Phật giáo đặc trưng Việt Nam […], mà sau này Trần Nhân Tông là ông tổ thứ nhất, chính là Phù Vân quốc sư?
Nhưng Yên Tử thật sự trở thành nơi trung tâm náo nhiệt của Phật giáo Trúc Lâm chỉ từ khi vua Trần Nhân Tông đến Yên Tử tu hành. Từ đó, cảnh sắc thiên nhiên ngoạn mục hòa quyện với chùa, am, tháp cổ kính của Yên Tử, vừa như chốn thần tiên, vừa lại gần gũi, gắn bó với con người…
(Ngữ văn 9 Tập 1- Kết nối tri thức với cuộc sống- NXBGD- Trang 93,94)
Câu 1 (0,5 điểm): “Yên Tử, núi thiêng” thuộc loại văn bản nào?
Gợi ý: Loại văn bản này cung cấp thông tin và giới thiệu về một danh lam thắng cảnh cụ thể.
Câu 2 (0,5 điểm):Căn cứ nào dùng để xác định đặc trưng thể loại của văn bản trên?
Gợi ý: Dựa trên nội dung và mục đích của văn bản khi cung cấp tri thức về địa danh Yên Tử.
Câu 3 (0,5 điểm): Nội dung chính của văn bản “Yên Tử, núi thiêng” là gì?
Gợi ý: Nội dung xoay quanh giá trị lịch sử, văn hóa và vẻ đẹp tự nhiên của Yên Tử.
Câu 4 (0,5 điểm): Ai được coi là ông tổ thứ nhất của Thiền phái Trúc Lâm?
Gợi ý: Vị vua triều Trần đã đến Yên Tử tu hành và sáng lập Thiền phái Trúc Lâm.
Câu 5 (0,5 điểm): Đâu không phải là lí do khi người viết đưa Sơ đồ khu di tích Yên Tử vào văn bản?
Gợi ý: Xem xét mục đích chính của sơ đồ và loại bỏ yếu tố ít liên quan nhất.
Câu 6 (0,5 điểm): Tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê trong câu văn: “Những khu vườn xum xuê cây ăn quả: vải, nhãn, mận, đào, mùa nào thức ấy, những mảnh ruộng mía thân tím thẳng tắp, nối tiếp hai bên đường.”
Gợi ý: Chú ý đến việc liệt kê các hình ảnh tự nhiên để tạo cảm giác phong phú và hấp dẫn.
Câu 7 (0,5 điểm): Trong một văn bản giới thiệu về di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, việc cung cấp những thông tin về lịch sử có ý nghĩa gì?
Gợi ý: Hãy nghĩ đến giá trị giáo dục và ý thức bảo tồn.
Câu 8 (0,5 điểm): Dòng nào không phải là nghệ thuật của văn bản “Yên Tử, núi thiêng”?
Gợi ý: Tập trung vào phong cách của văn bản thông tin.
Câu 9 (1,0 điểm): Nêu những lí do chính khiến Yên Tử được nhìn nhận là “núi thiêng”.
Gợi ý: Lưu ý giá trị lịch sử, văn hóa và tín ngưỡng gắn liền với Yên Tử.
Câu 10 (1,0 điểm): Viết đoạn văn (khoảng 6-8 câu) đánh giá về khả năng gợi lên niềm đam mê khám phá thắng cảnh, di tích Yên Tử của văn bản “Yên Tử, núi thiêng.”
Gợi ý: Nêu các yếu tố miêu tả cảnh vật, thông tin lịch sử, văn hóa làm nên sức hút của văn bản.
5 Câu hỏi tự học ở nhà
Câu hỏi 1: Nêu ý nghĩa của cụm từ “Núi vua hóa Phật” được dùng để miêu tả Yên Tử.
Câu hỏi 2: Tại sao vua Trần Nhân Tông lại chọn Yên Tử làm nơi tu hành và xây dựng Thiền phái Trúc Lâm?
Câu hỏi 3: Hãy kể tên những loại hoa được nhắc đến trong văn bản miêu tả vẻ đẹp tự nhiên của Yên Tử.
Câu hỏi 4: Yên Tử có vai trò như thế nào trong việc gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa Phật giáo Việt Nam?
Câu hỏi 5: Nếu được tham quan Yên Tử, bạn sẽ chọn khám phá điểm nào trước? Vì sao?
Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!
