Phần I. Đọc – hiểu (4.0 điểm)
Đọc ngữ liệu sau và thực hiện các yêu cầu:
NHỮNG DÒNG CHỮ DIỆU KỲ
Ngày ấy, cu Minh còn bé xíu, chưa đi học. Tôi rất quý nó, vì nhà nó có cả một thư viện nhỏ. Ba nó là thầy giáo dạy văn trên tỉnh. Cuối tháng, ông mới về nhà nghỉ một hai hôm. Mỗi lần về, ba nó mang theo cả một cặp toàn sách và báo. Khi ba nó đi khỏi là tôi lò dò tìm đến. Chao ôi toàn truyện là truyện! Tôi đọc ngốn ngấu, quên cả ăn cơm. Còn cu Minh thì cứ dửng dưng như không có gì. Cũng phải thôi, vì nó đã biết đọc chữ gì đâu. Tôi bỗng thấy thương nó vô cùng. Vậy mà mỗi khi tôi gọi vào để đọc cho nghe thì nó cứ nhấp nha nhấp nhổm đứng ngồi không yên.
Chiều mùa hè, bọn trẻ chúng tôi mỗi đứa đều có một cánh diều để thả. Thằng Minh rất thích chơi diều. Nó thích nhất là chiếc diều của thằng Hải, vì chiếc diều đó luôn bay cao nhất và đẹp nhất. Chiều hôm ấy, tôi thấy Minh xoắn lấy Hải. Và hôm sau đã thấy Minh cầm chiếc diều đó trên tay. Lạ thật! Hải có cho ai cái gì đâu? Khi tôi hỏi Minh, thì nó toét miệng cười:
– Em đổi cho anh ấy cuốn truyện ngoài bìa có vẽ mấy chú lùn với cô công chúa đấy!
– Nàng Bạch Tuyết và bảy chú lùn! – Tôi kêu lên tiếc rẻ.
– Gạ mãi anh ấy mới đổi đấy!
Nhìn cánh diều trên trời cao, tôi thấy tức thằng Minh quá. Nhưng truyện là của nhà nó chứ có phải của tôi đâu!
Vài ngày sau, bọn chúng tôi chuyển sang chơi phi máy bay. Những chiếc máy bay được gấp bằng đủ các loại giấy. Tôi thấy Minh vui lắm. Quả thật những chiếc máy bay của nó to và đẹp lạ lùng. Mỗi khi lao lên trời nó lượn rất lâu rồi mới đậu xuống đất. Bây giờ thì giải nhất thuộc về Minh rồi. Nó vừa cười vừa mang những chiếc máy bay đến khoe tôi. Hóa ra Minh đã xé những tờ báo để gập máy bay.
Tôi nhìn nó quát lên:
– Mày biết những tờ báo này in gì không hả?
Nó xị mặt rồi cũng cáu lại với tôi:
– Em không thích truyện, mà chỉ thích những chiếc máy bay này thôi!
– Rồi về ba mày sẽ cho mày một trận cho mà xem!
Tuần ấy ba Minh về và nó bị mấy roi quắn đít thật. Nó khóc tấm tức nói với tôi:
– Sách báo thì có chơi được đâu mà ba cứ bắt em giữ cơ chứ!
– Là vì như thế này…
Tôi kéo nó ngồi xuống và kể cho nó nghe những câu chuyện mà tôi đã đọc được trong những quyển sách, những quyển báo ở nhà nó. Chuyện về những chú lùn tốt bụng, nàng công chúa xinh đẹp, những cung điện, lâu đài dát vàng dát bạc…Tôi thấy đôi mắt Minh sáng lên. Có lẽ nó không tin rằng từ những dòng chữ dày xít bé xíu kia tôi đã nhìn thấy tất cả những điều lung linh đó.
– Đến tuổi rồi, em phải chịu khó học đọc, học viết đi, rồi em cũng sẽ tự đọc được những câu chuyện hay, tự mình nhìn thấy những hoàng tử công chúa, tự mình phiêu lưu với những con sóng trên biển khơi hay tự mình cất cao đôi cánh trên bầu trời bao la mà không cần anh dẫn đi nữa…
Minh gật đầu. Và từ bữa đó, hôm nào tôi cũng đến nhà nó, tìm những cuốn truyện hay nhất trên giá sách đọc cho nó nghe. Tất nhiên là chính tôi rất mê những câu chuyện trong ấy…
(Chú thích: Nhà văn Nguyễn Phan Khuê sinh năm 1971, là người con của quê hương miền quan họ thuộc làng Mão Điền, xã Mão Điền, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh.Từ thuở nhỏ, cậu bé Nguyễn Phan Khuê đã được cha mình – nhà thơ Nguyễn Phan Hách tặng cho cả một “gia tài quý giá” – đó là một kệ sách đặt trang trọng trong ngôi nhà nhỏ của gia đình. Và rồi chính những trang sách quý – những hạt giống lành ấy đã chắp cánh cho cậu bé Phan Khuê tiếp tục viết nên những trang sách của đời mình.)
Câu 1: Truyện “Những dòng chữ diệu kì” được kể theo ngôi thứ mấy?
Gợi ý: Xác định người kể chuyện trong văn bản và cách gọi nhân vật.
Câu 2: Không gian nhà của Minh được miêu tả qua những từ ngữ nào?
Gợi ý: Dựa vào các chi tiết miêu tả không gian nhà Minh trong truyện.
Câu 3: Tìm và nêu tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê trong câu sau:
“Đến tuổi rồi, em phải chịu khó học đọc, học viết đi, rồi em cũng sẽ tự đọc được những câu chuyện hay, tự mình nhìn thấy những hoàng tử công chúa, tự mình phiêu lưu với những con sóng trên biển khơi hay tự mình cất cao đôi cánh trên bầu trời bao la mà không cần anh dẫn đi nữa…”
Gợi ý: Xác định những từ/cụm từ được liệt kê và vai trò của chúng trong câu.
Câu 4: Nhận xét một phẩm chất nổi bật của nhân vật “tôi” trong truyện?
Gợi ý: Chú ý đến hành động và suy nghĩ của nhân vật “tôi” trong văn bản.
Câu 5: Từ văn bản, hãy rút ra một thông điệp mà em thấy ý nghĩa nhất và giải thích vì sao?
Gợi ý: Suy nghĩ về bài học mà văn bản mang lại.
5 Câu hỏi tự học ở nhà
Câu hỏi 1: Hành động nào của Minh thể hiện thái độ chưa trân trọng sách?
Câu hỏi 2: Vì sao nhân vật “tôi” lại tức giận khi Minh lấy sách đổi diều hoặc gấp máy bay?
Câu hỏi 3: Qua câu chuyện, em học được điều gì về giá trị của sách?
Câu hỏi 4: Những chi tiết nào thể hiện tình bạn giữa “tôi” và Minh?
Câu hỏi 5: Nếu là Minh, em sẽ làm gì để thay đổi cách nhìn nhận về sách?
Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!
