Đọc hiểu thơ: Trăng (Xuân Diệu)

PHẦN I: ĐỌC HIỂU (4 điểm)

Đọc đoạn văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

Trăng

(1)Trong vườn đêm ấy nhiều trăng quá,
Ánh sáng tuôn đầy các lối đi.
Tôi với người yêu qua nhẹ nhẹ…
Im lìm, không dám nói năng chi.

(2)Bâng khuâng chân tiếc dậm lên vàng,
Tôi sợ đường trăng tiếng dậy vang,
Ngơ ngác hoa duyên còn núp lá,
Và làm sai lỡ nhịp trăng đang.

(3)Dịu dàng đàn những ánh tơ xanh,
Cho gió du dương điệu múa cành;
Cho gió đượm buồn, thôi náo động
Linh hồn yểu điệu của đêm thanh.

(4)Chúng tôi lặng lẽ bước trong thơ
Lạc giữa niềm êm chẳng bến bờ
Trăng sáng, trăng xa, trăng rộng quá!
Hai người, nhưng chẳng bớt bơ vơ.

(Xuân Diệu, Thơ mới 1932-1945 tuyển chọn, NXB Văn học, 2004, tr. 113)

 

Đọc hiểu thơ: Trăng (Xuân Diệu)

Câu 1: Xác định nhân vật trữ tình trong bài thơ “Trăng”.

Gợi ý: Nhân vật trữ tình thường là người bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ thông qua lời thơ.

Click vào đây để xem đáp án
Nhân vật trữ tình: Tôi (tác giả).

Câu 2: Hãy chỉ ra những từ ngữ miêu tả trăng trong khổ thơ cuối của bài thơ “Trăng”.

Gợi ý: Tìm các từ hoặc cụm từ nói về trăng trong đoạn thơ cuối.

Click vào đây để xem đáp án
Những từ ngữ miêu tả trăng trong khổ thơ cuối: trăng sáng, trăng xa, trăng rộng.

Câu 3: Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ ẩn dụ được sử dụng trong những dòng thơ sau:

“Dịu dàng đàn những ánh tơ xanh”

Gợi ý: Tìm hiểu cách diễn đạt ẩn dụ và cảm giác mà tác giả muốn truyền tải.

Click vào đây để xem đáp án
Biện pháp tu từ: Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác – “đàn những ánh tơ xanh”.
Tác dụng:

  • Làm cho lời thơ trở nên sinh động, hấp dẫn, giàu giá trị biểu cảm.
  • Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác thể hiện việc sử dụng thị giác để cảm nhận “ánh tơ xanh” như âm thanh của tiếng đàn.
  • Qua hình ảnh này, tình yêu trong thơ Xuân Diệu hiện lên như một khu vườn đầy màu sắc, là bản hòa ca của mọi âm thanh say đắm lòng người.

Câu 4: Nhận xét tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình trong bài thơ “Trăng”.

Gợi ý: Chú ý đến những từ ngữ và hình ảnh thể hiện tâm trạng của nhân vật trữ tình.

Click vào đây để xem đáp án
Cảm xúc của nhân vật trữ tình:

  • Xao xuyến, bâng khuâng, ngượng ngùng.
  • Chăm chú lắng nghe những rung động của tạo vật và tâm hồn lứa đôi.
  • Cảm giác cô đơn mơ hồ.Nhận xét:
  • Những cảm xúc này rất mơ hồ, khó nắm bắt nhưng được gợi tả tinh tế.
  • Thể hiện một cái tôi nhạy cảm, luôn khát khao giao cảm với tạo vật và con người, nhưng luôn có cảm giác cô đơn.

Câu 5: Anh/chị hãy so sánh điểm khác nhau trong mối quan hệ giữa trăng và người ở những câu thơ sau:

“Trăng sáng, trăng xa, trăng rộng quá!
Hai người, nhưng chẳng bớt bơ vơ.”
(Trăng – Xuân Diệu)
“Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.”
(Ngắm trăng – Hồ Chí Minh)

Gợi ý: Xem xét vai trò của trăng trong việc thể hiện cảm xúc của con người.

Click vào đây để xem đáp án
Thơ Xuân Diệu:

  • Trăng làm cho con người ý thức rõ hơn về tâm hồn mình: bơ vơ, cô đơn, lạc lõng giữa cuộc đời.

Thơ Hồ Chí Minh:

  • Trăng vượt qua song sắt nhà tù đến với Bác, trở thành người bạn tri âm tri kỉ, đồng hành cùng nhà thơ.

5 Câu hỏi tự học ở nhà

Câu hỏi 1: Hình ảnh “đàn những ánh tơ xanh” gợi cho em cảm nhận gì về cách miêu tả ánh sáng trong thơ Xuân Diệu?

Câu hỏi 2: Từ bài thơ “Trăng”, em rút ra được những cảm nhận gì về tâm trạng của tác giả trong tình yêu?

Câu hỏi 3: Vì sao trăng trong bài thơ lại mang đến cảm giác “bơ vơ” cho nhân vật trữ tình?

Câu hỏi 4: So sánh cách cảm nhận về thiên nhiên trong bài “Trăng” của Xuân Diệu và một bài thơ khác trong phong trào Thơ mới mà em đã học.

Câu hỏi 5: Qua bài thơ “Trăng”, em có nhận xét gì về phong cách thơ Xuân Diệu trong việc khai thác vẻ đẹp thiên nhiên và tâm trạng con người?

Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.

Đây là phần Đọc hiểu Trăng Xuân Diệu được trích từ ngân hàng đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ Văn năm học 2025 – 2026.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *