Đọc hiểu NLXH: Người phụ nữ có một bổn phận vô cùng lớn lao

  1. ĐỌC (5,0 điểm)

Đọc văn bản:

(1) Người phụ nữ có một bổn phận vô cùng lớn lao và vẻ vang là duy trì nòi giống, phát triển nhân loại. Đại văn hào Nga Maxim Gorky viết: “Đời thiếu mẹ hiền, không phụ nữ/ Anh hùng thi sỹ hỡi còn đâu…”.

(2) Nhưng chế độ phong kiến đã trói buộc họ vào một nỗi nhọc nhằn khó gỡ: “Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử…” (Ở nhà theo cha mẹ, lấy chồng theo chồng, chồng chết theo con…). “Phận gái chữ tòng”. Do vậy, thân phận người phụ nữ thật long đong: “Thân em như dải lụa đào/ Phất phơ trước gió biết vào tay ai”, và “Thân em như hạt mưa sa/ Hạt vào đài các, hạt ra vũng lầy” (ca dao)… Rồi “Làm thân con gái 12 bến nước…”.

(3) Người phụ nữ bước chân về nhà chồng cũng bao nhiêu nỗi ngọt bùi, cay đắng. May được vào nhà tử tế, thì sung sướng, yên ổn. Không may “rơi” vào nhà phũ phàng, độc địa thì trăm bề khổ ải, khó thoát: “Gái có chồng như gông đeo cổ…”. Rồi còn chuyện nàng dâu mẹ chồng, chuyện đối xử với các cô em chồng “Giặc bên Ngô, không bằng bà cô bên chồng”…

Cả cuộc đời người phụ nữ là một gánh nặng. Tuy là con dâu nhưng lại là trụ cột gia đình nên phải lo bao nhiêu chuyện. Từ việc quanh năm đồng áng, mùa vụ đến con lợn, đàn gà, bếp núc, củi lửa, gạo ăn, mắm muối… Không việc gì không phải qua tay người phụ nữ trong nhà…

(4) Rồi việc con cái cũng nặng nề. Từ chín tháng mang nặng, đẻ đau… đến việc chăm nuôi con cái suốt từ lúc còn đỏ hoẻn… Con cái khỏe mạnh còn đỡ, không may nó ốm đau, sài đẹn… Thuốc men, cơm cháo đêm ngày việc gì người mẹ cũng phải quần quật với con. Nhà ít con, khá giả còn đỡ, phải nhà đông con, khó khăn thì còn trăm bề cơ cực. Ngày ăn không ngon, đêm ngủ không yên. “Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa/ Miệng nhai cơm búng, lưỡi lừa cá xương”, đêm mưa thì “Chỗ dột mẹ nằm, chỗ ráo phần con”… cực nhọc đủ bề.

[…]

(5) Còn biết bao nhiêu những vần thơ, lời ca xúc động như vậy. Nhưng, người phụ nữ Việt Nam, dù trong chiến tranh giặc dã, bom đạn… dù trong mưa gió, bão bùng, hạn hán, lũ lụt… họ đều vượt qua tất cả. Phụ nữ ngày nay đâu còn là những người “chân yếu, tay mềm”. Họ thực sự đã là những người phi thường, dũng mãnh… Nhiều người đã vươn lên hàng đầu trong nhiều lĩnh vực lao động, chiến đấu, học tập, khoa học, giáo dục, văn hóa, văn nghệ… Công sức, tài năng và trí tuệ của họ đóng góp cho xã hội, cho đất nước thật vô cùng lớn lao. Nhiều tên tuổi phụ nữ còn sáng mãi muôn đời trong sử sách và trong mỗi trái tim người Việt Nam. Họ thật xứng đáng và tự hào với 8 chữ vàng mà Bác Hồ kính yêu đã tặng: Phụ nữ Việt Nam “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang”.

Ninh Bình, tháng 9/ 2021

(Nguồn: TC VNNB 256-10/2021)

Đọc hiểu NLXH: Người phụ nữ có một bổn phận vô cùng lớn lao

Câu 1: Xác định luận đề của đoạn văn bản nghị luận trên.
Gợi ý: Tập trung vào nội dung trọng tâm được tác giả khai thác xuyên suốt văn bản.

Click vào đây để xem đáp án

Luận đề của văn bản: Văn bản bàn về hình ảnh người phụ nữ Việt Nam.

Câu 2: Những bằng chứng “Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa/ Miệng nhai cơm búng, lưỡi lừa cá xương”, “Chỗ dột mẹ nằm, chỗ ráo phần con”… nhằm làm sáng tỏ lí lẽ nào?
Gợi ý: Xác định ý nghĩa của các hình ảnh này trong việc minh họa sự vất vả của người mẹ.

Click vào đây để xem đáp án

Những bằng chứng đó góp phần làm sáng tỏ lí lẽ: Ngày ăn không ngon, đêm ngủ không yên.

Câu 3: Các luận điểm được thể hiện trong đoạn văn (2), đoạn văn (3) và đoạn văn (4) có mối quan hệ như thế nào với luận đề của văn bản?
Gợi ý: Xem xét cách các đoạn văn này bổ trợ và làm rõ luận đề chung của văn bản.

Click vào đây để xem đáp án

  • Các luận điểm được thể hiện trong đoạn văn (2), (3) và (4) có mối quan hệ chặt chẽ với luận đề, thể hiện rõ quan điểm của người viết về luận đề.
  • Đoạn văn (2) thể hiện nội dung sự trói buộc của xã hội cũ.
  • Đoạn văn (3) thể hiện nỗi cay đắng khi về nhà chồng.
  • Đoạn văn (4) thể hiện nỗi nhọc nhằn khi nuôi con.

Câu 4: Nêu nội dung chính của đoạn văn bản trên.
Gợi ý: Tóm tắt nội dung chính mà tác giả muốn truyền tải qua toàn bộ văn bản.

Click vào đây để xem đáp án

Nội dung chính của đoạn văn bản: Hình ảnh người phụ nữ Việt Nam đảm đang, chịu thương, chịu khó.

Câu 5: Em có đồng tình với nhận định của người viết “Họ thật xứng đáng và tự hào với 8 chữ vàng mà Bác Hồ kính yêu đã tặng: Phụ nữ Việt Nam ‘Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang.’” không? Vì sao? Trình bày suy nghĩ của em trong một đoạn văn khoảng 4 – 6 dòng.
Gợi ý: Đưa ra ý kiến cá nhân kèm theo lí giải thuyết phục.

Click vào đây để xem đáp án

Em đồng tình với nhận định này vì:

  • Người phụ nữ Việt Nam đã thể hiện được đức tính anh hùng, bất khuất qua các cuộc kháng chiến, dám hy sinh bản thân vì tổ quốc.
  • Họ trung hậu, đảm đang trong vai trò người vợ, người mẹ, luôn lo toan, vun vén gia đình.
  • Những phẩm chất này không chỉ làm nên giá trị của phụ nữ mà còn đóng góp lớn lao vào sự phát triển của xã hội.

5 Câu hỏi tự học ở nhà

Câu hỏi 1: Hãy liệt kê những phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam mà em cảm thấy ngưỡng mộ nhất.

Câu hỏi 2: Vì sao người phụ nữ Việt Nam thời xưa thường được ví như “thân em như hạt mưa sa”?

Câu hỏi 3: Theo em, sự thay đổi về vai trò của người phụ nữ trong xã hội hiện đại được thể hiện qua những điểm nào?

Câu hỏi 4: Viết một đoạn văn (4-6 câu) trình bày cảm nhận của em về công lao của người mẹ trong gia đình.

Câu hỏi 5: Là học sinh, em có thể làm gì để thể hiện sự biết ơn đối với những người phụ nữ trong cuộc sống?

Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.

Đây là phần Đọc hiểu NLXH: Người phụ nữ có một bổn phận vô cùng lớn lao được trích từ ngân hàng đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ Văn năm học 2025 – 2026.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *