Đọc hiểu thơ: Tổ Quốc Là Tiếng Mẹ của Nguyễn Việt Chiến

PHẦN I. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN (6.0 điểm) 

Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi: 

(1)Tổ quốc là tiếng mẹ 

Ru ta từ trong nôi 

Qua nhọc nhằn năm tháng 

Nuôi lớn ta thành người 

 

(2) Tổ quốc là mây trắng               

Trên ngút ngàn Trường Sơn 

Bao người con ngã xuống 

Cho quê hương mãi còn 

(3)Tổ quốc là cây lúa 

    Chín vàng mùa ca dao 

    Như dáng người thôn nữ  

    Nghiêng vào mùa chiêm bao 

[…] 

(6) Tổ quốc là tiếng trẻ 

      Đánh vần trên non cao 

      Qua mưa ngàn, lũ quét 

       Mắt đỏ hoe đồng dao . 

 (7) Tổ quốc là câu hát 

       Chảy bao miền sông quê 

        Quan họ rồi ví dặm 

        Nước non xưa vọng về 

 

    (8) Tổ quốc là tiếng mẹ 

        Trải bao mùa bão giông 

        Thắp muôn ngọn lửa ấm 

        Trên điệp trùng núi sông. 

                                                                                                                          (Tổ quốc là tiếng mẹ, Nguyễn Việt Chiến – Nguồn: thivien.net)

 

 

Tổ Quốc Là Tiếng Mẹ của Nguyễn Việt Chiến
Câu 1: Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào?A. Thể thơ bốn chữ
B. Thể thơ năm chữ
C. Thể thơ lục bát
D. Thể thơ tự do

Gợi ý:

  • Xác định số tiếng trong mỗi dòng thơ và cấu trúc câu.
Click vào đây để xem đáp án
Đáp án: B. Thể thơ năm chữ

Câu 2: Chỉ ra cách ngắt nhịp ở khổ thơ thứ nhất của bài thơ trên.

A. Nhịp 3/2; 3/2; 2/3; 3/2
B. Nhịp 3/2; 2/3; 2/3; 3/2
C. Nhịp 3/2; 2/3; 3/2; 3/2
D. Nhịp 2/3; 3/2; 2/3; 3/2

Gợi ý:

  • Ngắt nhịp theo cấu trúc từng câu thơ.
Click vào đây để xem đáp án
Đáp án: C. Nhịp 3/2; 2/3; 3/2; 3/2

Câu 3: Khổ thơ thứ hai trong bài thơ được gieo vần như thế nào?

A. Vần chân, vần liền
B. Vần chân, vần cách
C. Vần hỗn hợp
D. Không gieo vần

Gợi ý:

  • Quan sát cách gieo vần ở cuối dòng trong khổ thơ thứ hai.
Click vào đây để xem đáp án
Đáp án: B. Vần chân, vần cách

Câu 4: Hình ảnh thiên nhiên nào không xuất hiện trong bài thơ?

A. Mây trắng
B. Cây lúa
C. Núi sông
D. Trời xanh

Gợi ý:

  • Liệt kê các hình ảnh thiên nhiên được đề cập trong bài thơ.
Click vào đây để xem đáp án
Đáp án: D. Trời xanh

Câu 5: Hai câu thơ:
Tổ quốc là tiếng mẹ
Trải bao mùa bão giông
giúp em hiểu thêm điều gì về Tổ quốc?

A. Tổ quốc đã trải qua bao khó khăn, vất vả, bao mất mát, đau thương để có được ngày hôm nay.
B. Tổ quốc mang dáng hình núi sông hùng vĩ, nơi ghi dấu quá khứ oai hùng của lịch sử dân tộc.
C. Tổ quốc là quê hương của các làn điệu dân ca quan họ.
D. Tổ quốc là cái nôi của các câu hát ví dặm, những làn điệu dân ca quan họ được hình thành trong quá trình chiến đấu và lao động.

Gợi ý:

  • Phân tích ý nghĩa hình ảnh “bão giông” và mối liên hệ với Tổ quốc.
Click vào đây để xem đáp án
Đáp án: A. Tổ quốc đã trải qua bao khó khăn, vất vả, bao mất mát, đau thương để có được ngày hôm nay.

Câu 6: Biện pháp tu từ nào được tác giả sử dụng trong hai câu thơ:
Bao người con ngã xuống
Cho quê hương mãi còn

A. Nhân hóa
B. Ẩn dụ
C. Nói giảm, nói tránh
D. Nói quá

Gợi ý:

  • Tìm biện pháp làm câu thơ nhẹ nhàng nhưng đầy cảm xúc sâu sắc.
Click vào đây để xem đáp án
Đáp án: C. Nói giảm, nói tránh

Câu 7: Việc tác giả sử dụng hình ảnh “tiếng mẹ” để bắt đầu và kết thúc bài thơ có ý nghĩa gì?

A. Nhấn mạnh sự thiêng liêng, gần gũi của Tổ quốc đồng thời nhắc nhở mỗi chúng ta về trách nhiệm với Tổ quốc
B. Gợi nhớ kỷ niệm tuổi thơ êm đềm của mỗi người gắn với tiếng mẹ
C. Nhấn mạnh, làm nổi bật tình yêu thương của người mẹ với Tổ quốc
D. Gây ấn tượng với người đọc về vẻ đẹp và giá trị của tiếng mẹ, nhắc nhở mỗi chúng ta về trách nhiệm giữ gìn tiếng mẹ

Gợi ý:

  • Tìm ý nghĩa của “tiếng mẹ” như một biểu tượng trong bài thơ.
Click vào đây để xem đáp án
Đáp án: A. Nhấn mạnh sự thiêng liêng, gần gũi của Tổ quốc đồng thời nhắc nhở mỗi chúng ta về trách nhiệm với Tổ quốc

Câu 8: Chọn đáp án ở cột B phù hợp với nội dung ở cột A.

Cột A Cột B
1. Hình ảnh thơ B. Bình dị, gần gũi, trong sáng và giàu sức biểu cảm
2. Cảm xúc của nhà thơ C. Yêu mến, trân trọng và tự hào về Tổ quốc
3. Chủ đề của bài thơ A. Ngợi ca vẻ đẹp của Tổ quốc và bày tỏ tình cảm của tác giả với Tổ quốc
4. Giọng điệu thơ D. Nhẹ nhàng, tha thiết
Click vào đây để xem đáp án
Đáp án:
1 – B
2 – C
3 – A
4 – D

Câu 9: Quan sát các từ ngữ in đậm trong bài thơ trên, hãy chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp nghệ thuật được sử dụng ở các từ ngữ đó.

Gợi ý:

  • Tìm biện pháp nghệ thuật như điệp ngữ, ẩn dụ,…
Click vào đây để xem đáp án
  • Biện pháp nghệ thuật: Điệp ngữ (Tổ quốc là…).
  • Tác dụng:
    • Tạo nhịp điệu, gây ấn tượng, thu hút sự chú ý của người đọc.
    • Thể hiện quan niệm giản dị, gần gũi về Tổ quốc.
    • Làm nổi bật tình yêu, niềm tự hào của tác giả đối với đất nước.

Câu 10: Tình yêu Tổ quốc, tình yêu đồng bào của người Việt Nam là một trong những tình cảm gần gũi, bình dị mà cũng rất thiêng liêng. Là những chủ nhân tương lai của đất nước, em sẽ làm gì để thể hiện tình yêu Tổ quốc?

Click vào đây để xem đáp án
Em sẽ:

  • Tự hào và giữ gìn truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
  • Chăm chỉ học tập, rèn luyện đạo đức để xây dựng đất nước phát triển.
  • Góp phần bảo vệ môi trường xanh, sạch, đẹp.
  • Tích cực tham gia các hoạt động xã hội giúp đỡ đồng bào khó khăn.

 5 Câu hỏi tự học ở nhà

Câu hỏi 1: Em hãy phân tích ý nghĩa của hình ảnh “Tổ quốc là tiếng mẹ” được sử dụng đầu và cuối bài thơ.

Câu hỏi 2: Hình ảnh “mây trắng trên ngút ngàn Trường Sơn” và “cây lúa chín vàng” gợi lên điều gì về vẻ đẹp của Tổ quốc?

Câu hỏi 3: Trong bài thơ, tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật nào để làm nổi bật tình yêu và sự thiêng liêng của Tổ quốc?

Câu hỏi 4: Qua bài thơ, em cảm nhận được tình cảm của tác giả đối với Tổ quốc như thế nào?

Câu hỏi 5: Em hãy viết một đoạn văn ngắn (5-7 câu) bày tỏ suy nghĩ của mình về trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với Tổ quốc.

Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.

Đây là phần Đọc hiểu thơ Tổ Quốc Là Tiếng Mẹ của Nguyễn Việt Chiến được trích từ ngân hàng đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ Văn năm học 2025 – 2026.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *