Đọc hiểu thơ: Đôi Dòng Tiễn Đưa Bà Nội của Bằng Việt

Phần I.ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:

ĐÔI DÒNG TIỄN ĐƯA BÀ NỘI

[…] Nhớ năm Giônxơn đánh phá liên miên

Cháu sơ tán tận trên Hà Bắc,

Ba mươi Tết, đạp về quê cập rập,

Đêm không trăng, bà đi nấu xoong chè

Bếp nhỏ lui cui che chắn bốn bề

In hệt túp lều năm xưa kháng chiến

(Có con chim xa kêu mùa vải chín

Đom đóm bay xanh đặc cả cây vườn!)

Cái năm cuối cùng bom đạn Níchxơn

Bà sơ tán tận trên Triều Khúc

Làng xa tắp, nằm kề bên Bến Đục,

Giếng thơi xa, đi kéo nước một mình!

Cháu lên thăm, thắc thỏm mãi không đành,

Sắp đặt vội, để còn vào Quảng Trị,

Bà an ủi: “Dào ôi! Mày cứ vẽ,

Vào trong kia còn bom đạn bao nhiêu!”

 

Bãi cỏ lau già, bà đứng, dáng xiêu xiêu,

Cành xoan mảnh trên tay làm gậy chống.

Gió xa tắp, đồng tháng Năm lồng lộng,

Tóc phơ phơ, hắt đỏ ráng chiều…

[…]

Mười năm

Cháu dần lớn, nên người.

Rất nhiều điều phải đi đến tận cùng,

Chỉ có lòng bà thương

Đi bao giờ hết được?

(Bằng Việt, Tuyển tập thơ Bằng Việt)

Đọc hiểu thơ: Đôi Dòng Tiễn Đưa Bà Nội của Bằng Việt

Câu 1: Bài thơ trên được viết theo thể thơ gì?

Gợi ý: Hãy xem xét cấu trúc và cách sắp xếp các dòng thơ để xác định thể thơ được sử dụng.

Click vào đây để xem đáp án
Bài thơ được viết theo thể thơ tự do.

Câu 2: Liệt kê những từ ngữ, hình ảnh miêu tả người bà khi đi sơ tán.

Gợi ý: Tìm các từ ngữ và hình ảnh trong bài thơ mô tả hoạt động và dáng vẻ của người bà trong thời gian sơ tán.

Click vào đây để xem đáp án
– “Giếng thơi xa, đi kéo nước một mình”

  • “An ủi cháu: ‘Dào ôi, mày cứ vẽ/Vào trong kia còn bom đạn bao nhiêu.'”
  • “Dáng xiêu xiêu”
  • “Cành xoan mảnh trên tay làm gậy chống”
  • “Tóc phơ phơ”

Câu 3: Phân tích tác dụng của câu hỏi tu từ trong những câu thơ sau:

“Rất nhiều điều phải đi đến tận cùng,

Chỉ có lòng bà thương

Đi bao giờ hết được?”

Gợi ý: Xem xét mục đích và hiệu quả của việc sử dụng câu hỏi tu từ trong đoạn thơ này.

Click vào đây để xem đáp án
Câu hỏi tu từ: “Chỉ có lòng bà thương/Đi bao giờ hết được?”

  • Tác dụng:
    • Khẳng định tình yêu thương mà người bà dành cho cháu không bao giờ vơi cạn.
    • Thể hiện nỗi nhớ thương, biết ơn của cháu dành cho bà.

Câu 4: Nêu nội dung của hai câu thơ:

“Bà an ủi: ‘Dào ôi! Mày cứ vẽ

Vào trong kia còn bom đạn bao nhiêu!'”

Gợi ý: Hiểu ý nghĩa và tình cảm được truyền tải qua lời nói của người bà trong hai câu thơ này.

Click vào đây để xem đáp án
Nội dung:

  • Hai câu thơ thể hiện sự an ủi, khích lệ tinh thần của người bà dành cho cháu; qua đó cho thấy bà là người lạc quan, coi thường gian khó, quan tâm lo lắng cho sự an toàn của cháu hơn bản thân mình.
  • Đồng thời, câu thơ bộc lộ sự trân trọng, nhớ thương mà người cháu dành cho bà.

Câu 5: Thông điệp nào trong bài thơ có ý nghĩa nhất với em? Vì sao?

Gợi ý: Suy nghĩ về thông điệp chính của bài thơ và lý do tại sao nó lại có ý nghĩa đặc biệt đối với bạn.

Click vào đây để xem đáp án
Thông điệp: Phải có ý chí, nghị lực mạnh mẽ khi đối diện với khó khăn, thử thách.

  • Lý do:
    • Thông điệp này nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của sự kiên trì và lòng dũng cảm trong cuộc sống, đặc biệt trong những giai đoạn khó khăn.
    • Nó cũng phản ánh tinh thần lạc quan và sự hy sinh của thế hệ trước, như hình ảnh người bà trong bài thơ, truyền cảm hứng cho chúng ta vượt qua thử thách.

5 Câu hỏi tự học ở nhà  

Câu hỏi 1: Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ “Đôi dòng tiễn đưa bà nội” của Bằng Việt.

Câu hỏi 2: Tại sao tác giả lại nhắc đến những kỷ niệm trong thời kỳ chiến tranh khi nói về bà?

Câu hỏi 3: Ý nghĩa của hình ảnh “cành xoan mảnh trên tay làm gậy chống” trong bài thơ là gì?

Câu hỏi 4: Tâm trạng của người cháu được thể hiện như thế nào trong đoạn kết của bài thơ?

Câu hỏi 5: Thông điệp chính mà tác giả muốn truyền tải qua bài thơ “Đôi dòng tiễn đưa bà nội” là gì?

Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào Gmail: dochieunguvan2025@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho các bạn.

Đây là phần Đọc hiểu thơ: Đôi Dòng Tiễn Đưa Bà Nội của Bằng Việt được trích từ ngân hàng đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ Văn  năm học 2025 – 2026.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *