Đọc hiểu thơ: Tổ Quốc Nhìn Từ Biển của (Nguyễn Việt Chiến)

PHẦN I. ĐỌC – HIỂU (6.0 điểm).

Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi:

TỔ QUỐC NHÌN TỪ BIỂN

(1)Nếu Tổ quốc nhìn từ bao hiểm hoạ
Đã mười lần giặc đến tự biển Đông
Những ngọn sóng hoá Bạch Đằng cảm tử
Lũ Thoát Hoan bạc tóc khiếp trống đồng

(2)Thương đất nước trên ba ngàn hòn đảo
Suốt ngàn năm bóng giặc vẫn chập chờn
Máu đã đổ ở Trường Sa ngày ấy
Bạn tôi nằm dưới sóng mặn vùi thân

(3)Nếu Tổ quốc neo mình đầu sóng cả
Những chàng trai ra đảo đã quên mình
Một sắc chỉ về Hoàng Sa thuở trước
Còn truyền đời con cháu mãi đinh ninh

(4)Nếu Tổ quốc nhìn từ bao mất mát
Máu xương kia dằng dặc suốt ngàn đời
Hồn dân tộc ngàn năm không chịu khuất
Dáng con tàu vẫn hướng mãi ra khơi.

Trại viết Văn nghệ Quân đội, Hạ Long 4-2009.

(Trích Tổ quốc nhìn từ biển, Nguyễn Việt Chiến, nguồn: https://www.thivien.net/).

Đọc hiểu thơ: Tổ Quốc Nhìn Từ Biển của Nguyễn Việt Chiến

Câu 1: Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào?

Gợi ý: Hãy xem xét số chữ trong mỗi dòng và cách sắp xếp các dòng thơ để xác định thể thơ được sử dụng.

Click vào đây để xem đáp án
Bài thơ được viết theo thể thơ tám chữ.

Câu 2: Xác định cách gieo vần và ngắt nhịp trong khổ thơ thứ nhất.

Gợi ý: Hãy chú ý đến âm cuối của các dòng thơ để xác định cách gieo vần, và đọc to để cảm nhận nhịp điệu của từng dòng thơ.

Click vào đây để xem đáp án
Cách gieo vần: Gieo vần chân – vần cách: “Đông” (dòng 2) – “đồng” (dòng 4).

  • Ngắt nhịp: Nhịp chủ yếu là 3/5.Ví dụ:
    • Nếu Tổ quốc / nhìn từ bao hiểm hoạ (3/5)
    • Đã mười lần / giặc đến tự biển Đông (3/5)
    • Những ngọn sóng / hoá Bạch Đằng cảm tử (3/5)
    • Lũ Thoát Hoan / bạc tóc khiếp trống đồng (3/5)

Câu 3: Em hiểu thế nào về nội dung của hai dòng thơ sau:

“Hồn dân tộc ngàn năm không chịu khuất

Dáng con tàu vẫn hướng mãi ra khơi.”

Gợi ý: Hãy suy nghĩ về ý nghĩa của “hồn dân tộc” và “dáng con tàu” trong bối cảnh lịch sử và văn hóa Việt Nam.

Click vào đây để xem đáp án
Nội dung:

  • “Hồn dân tộc ngàn năm không chịu khuất”: Khẳng định tinh thần bất khuất, kiên cường của dân tộc Việt Nam qua hàng ngàn năm lịch sử, dù phải đối mặt với nhiều mất mát và hy sinh.
  • “Dáng con tàu vẫn hướng mãi ra khơi”: Hình ảnh con tàu hướng ra biển khơi tượng trưng cho khát vọng vươn lên, sự kiên định và ý chí tiến về phía trước của dân tộc, luôn sẵn sàng đối mặt với thử thách để bảo vệ và phát triển đất nước.

Câu 4: Chỉ ra và nêu tác dụng của một biện pháp tu từ trong hai câu thơ sau:

“Máu đã đổ ở Trường Sa ngày ấy

Bạn tôi nằm dưới sóng mặn vùi thân”

Gợi ý: Tìm kiếm các biện pháp tu từ như ẩn dụ, hoán dụ, nói giảm nói tránh trong hai câu thơ trên và phân tích tác dụng của chúng.

Click vào đây để xem đáp án
Biện pháp tu từ:

  • Hoán dụ: “Máu đã đổ” đại diện cho chiến tranh; “bạn tôi nằm” ám chỉ sự hy sinh của người lính.
  • Nói giảm nói tránh: “Nằm dưới sóng mặn” thay cho việc trực tiếp nói về cái chết, giảm bớt sự bi thương.
  • Tác dụng:
    • Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho câu thơ.
    • Nhấn mạnh những mất mát, đau thương mà nhân dân ta phải đối diện nơi quần đảo Trường Sa của Tổ quốc: chiến tranh, hy sinh.
    • Thể hiện niềm cảm thương sâu sắc của tác giả trước những mất mát, đau thương mà đất nước phải gánh chịu.

Câu 5: Đoạn thơ đã thể hiện tình cảm gì của tác giả về đất nước, tổ quốc?

Gợi ý: Hãy xem xét cảm xúc và thái độ của tác giả được thể hiện qua các hình ảnh và ngôn từ trong đoạn thơ.

Click vào đây để xem đáp án
Tình cảm của tác giả:

  • Xót thương: Trước những hiểm họa, đau thương, mất mát mà đất nước phải gánh chịu, đặc biệt là sự hy sinh của những con người vì Tổ quốc.
  • Tự hào, trân trọng: Về một đất nước luôn kiên cường, bất khuất trước những thử thách, gian lao, vững vàng tiến lên phía trước.

Câu 6: Qua bài thơ, tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp gì?

Gợi ý: Hãy suy nghĩ về ý nghĩa sâu xa mà tác giả muốn truyền tải thông qua hình ảnh và cảm xúc trong bài thơ.

Click vào đây để xem đáp án
Thông điệp:

  • Hãy biết ơn và trân trọng những điều mình đang có; tất cả là do công lao to lớn, sự hy sinh của các chiến sĩ dành cho đất nước ta.
  • Ý thức trách nhiệm bản thân về việc phát triển và bảo vệ đất nước, đặc biệt là chủ quyền biển đảo thiêng liêng.

5 Câu hỏi tự học ở nhà

Câu hỏi 1: Phân tích hình ảnh “những ngọn sóng hoá Bạch Đằng cảm tử” trong bài thơ “Tổ quốc nhìn từ biển” của Nguyễn Việt Chiến.

Câu hỏi 2: Tác giả sử dụng biện pháp tu từ nào trong câu thơ “Biển cần lao như áo mẹ bạc sờn”? Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ đó.

Câu hỏi 3: Ý nghĩa của việc lặp lại cấu trúc “Nếu Tổ quốc…” trong bài thơ là gì?

Câu hỏi 4: Hình ảnh “dáng con tàu vẫn hướng mãi ra khơi” tượng trưng cho điều gì trong bài thơ?

Câu hỏi 5: Thông điệp chính mà tác giả muốn truyền tải qua bài thơ “Tổ quốc nhìn từ biển” là gì?

Hoàn thành 6 câu hỏi
[flashcard_set id=’229′]

Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào Gmail: dochieunguvan2025@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho các bạn.

Đây là phần Đọc hiểu thơ: Tổ Quốc Nhìn Từ Biển của (Nguyễn Việt Chiến) được trích từ ngân hàng đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ Văn  năm học 2025 – 2026.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *