PHẦN I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc ngữ liệu sau và thực hiện các yêu cầu:
ĂN TẾT VỚI MẸ
Con là cán bộ phương xa đến
Ăn tết hôm nay với mẹ già
Ngồi bên bếp lửa sáng loà
Con nghe mẹ kể gần xa trầm trồ:– Mẹ thương đoàn lính Cụ Hồ
Hôm nay ăn tết ở vô phương nào
Đồng lương chẳng có là bao
Có không cũng ở đồng bào mà thôi
Mẹ già, chợ búa xa xôi
Con ăn với mẹ lưng xôi mẹ mừng
Tết xưa bánh mật bánh chưng
Mà chưa độc lập cũng không vui gì…”Mẹ ngồi, mẹ nói, mẹ khoe
Vườn rau mẹ tốt, nương chè mẹ xanh
– “Mình đây cực khổ cũng đành
Tết ni tiết kiệm để dành sang nămPhòng khi bộ đội về làng
Không chi thì cũng khoai lang nước chè
Anh em cực khổ nhiều bề
Có con có mẹ đi về là vui…”Lửa vờn nồi nước bừng sôi
Con nghe ngon miệng lưng xôi vợi dần
Mẹ rằng: “Con cố mà ăn
Chỉ con với mẹ để phần cho ai?”
Mẹ ngồi mẹ ngó con nhai
Mẹ nhìn con nuốt mà hai mắt cười
Bỗng nhiên mắt mẹ sáng ngời:
– “Tết ni Cụ1 đã mấy mươi tuổi rồi?”
Bên bếp lửa ngồi nghe mẹ kể
Con thấy lòng thấm thía tình thương
Ngày mai con bước lên đường
Mẹ ơi! Con mẹ coi thường gian lao(Vĩnh Mai, Đất đen và hoa thắm, NXB Hội Nhà văn, 1982)
Câu 1 (0.5 điểm): Xác định thể thơ của văn bản trên?
Gợi ý: Hãy quan sát cách gieo vần và nhịp điệu của các câu thơ để xác định thể thơ.
Câu 2 (1 điểm): Ghi lại những từ ngữ khắc họa hình ảnh người mẹ trong khổ thơ đầu tiên. Qua những từ ngữ đó, em có cảm nhận như thế nào về người mẹ ấy?
Gợi ý: Tìm các từ ngữ trong khổ thơ đầu miêu tả hành động, lời nói, và tình cảm của người mẹ.
Câu 3 (0.5 điểm): Từ ngữ địa phương như “ni” “chi” trong văn bản Ăn tết với mẹ có ý nghĩa, tác dụng gì?
Gợi ý: Chú ý đến cách sử dụng ngôn ngữ của tác giả để thể hiện tính cách hoặc nguồn gốc của nhân vật.
Câu 4 (1 điểm): Việc sử dụng phép điệp cấu trúc và phép liệt kê trong hai dòng thơ Mẹ ngồi, mẹ nói, mẹ khoe/ Vườn rau mẹ tốt, nương chè mẹ xanh mang lại hiệu quả nghệ thuật gì?
Gợi ý: Tìm hiểu cách các biện pháp tu từ này nhấn mạnh hoặc làm nổi bật hình ảnh người mẹ.
Câu 5 (1 điểm): Từ hình ảnh người mẹ trong bài thơ, em có suy nghĩ cảm nhận gì về người phụ nữ Việt Nam thời kháng chiến chống Mỹ và hiện nay?
Gợi ý: Liên hệ với bối cảnh lịch sử và vai trò của phụ nữ trong xã hội ngày nay.
5 Câu hỏi tự học ở nhà
Câu hỏi 1: Em hãy phân tích ý nghĩa của hình ảnh “bếp lửa” trong bài thơ.
Câu hỏi 2: Tìm các chi tiết trong bài thơ cho thấy sự hi sinh và tần tảo của người mẹ. Qua đó, em có cảm nhận gì về người mẹ?
Câu hỏi 3: Trong bài thơ, vì sao tác giả lại nhắc đến “đoàn lính Cụ Hồ”? Điều này có ý nghĩa gì trong việc khắc họa tình yêu nước của mẹ?
Câu hỏi 4: Em hãy chỉ ra và phân tích các yếu tố ngôn ngữ địa phương trong bài thơ. Những yếu tố này giúp thể hiện gì về tình cảm của nhân vật người mẹ?
Câu hỏi 5: Qua bài thơ “Ăn Tết với mẹ”, em có thể rút ra bài học gì về lòng biết ơn đối với gia đình và quê hương?
Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!
