Đọc hiểu thơ: Truyện Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu

PHẦN I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)

Đọc đoạn trích sau: 

(Tóm tắt đoạn trước: Trên đường về nhà thăm cha mẹ, Kiều Nguyệt Nga gặp bọn cướp Phong Lai được Lục Vân Tiến cứu. Cảm ân đức ấy, Nguyệt Nga tự nguyện gắn bó suốt đời với Vân Tiên và tự tay vẽ một bức hình chàng giữ luôn bên mình. Thề sẽ thủ tiết suốt đời. Thái sư đương triều hỏi nàng cho con trai không được, đem lòng thù oán, tâu vua bắt Nguyệt Nga đi cống giặc Ô Qua)

Mười ngày đã tới ải Đồng,
Minh mông (1) biển rộng đùng đùng sóng xao.
Đêm nay chẳng biết đêm nào,
Bóng trăng vằng vặc bóng sao mờ mờ.
Trên trời lặng lẽ như tờ,
Nguyệt Nga nhớ nỗi tóc tơ chẳng tròn.
Than rằng: “Nọ nước kìa non,
Cảnh thời thấy đó, người còn về đâu?”
Quân hầu đều đã ngủ lâu,
Lén ra mở bức rèm châu một mình:
“Vắng người có bóng trăng thanh,
Trăm năm xin gửi chút tình lại đây.
Vân Tiên anh hỡi có hay?
Thiếp nguyền một tấm lòng ngay với chàng”.
Than rồi lấy tượng vai mang,
Nhắm dòng nước chảy vội vàng nhảy ngay.
(Trích Truyện Lục Vân Tiên, Nguyễn Đình Chiểu, trong Nguyễn Đình Chiểu toàn tập, tập I, NXB Đại học và THCN, Hà Nội, 1980)​ 

Đọc hiểu thơ: Truyện Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu

Câu 1 (0,5 điểm): Xác định thể thơ trong văn bản.

Gợi ý: Dựa vào đặc điểm về số chữ, cách gieo vần trong các câu thơ.

Click vào đây để xem đáp án
  • Thể thơ: Lục bát.

Câu 2 (0,5 điểm): Mục đích của Kiều Nguyệt Nga khi nhảy xuống nước.

Gợi ý: Phân tích hành động và lời nói của Kiều Nguyệt Nga trước khi nhảy xuống nước.

Click vào đây để xem đáp án
  • Mục đích: Tìm đến cái chết để giữ trinh tiết, thể hiện tấm lòng thủy chung với Lục Vân Tiên.

Câu 3 (1,0 điểm): Phân tích tác dụng của lời dẫn trực tiếp trong câu sau:
“Than rằng: Nọ nước kìa non,
Cảnh thời thấy đó, người còn về đâu?”

Gợi ý: Xem xét nội dung và ý nghĩa của lời dẫn trực tiếp trong ngữ cảnh câu thơ.

Click vào đây để xem đáp án
  • Lời dẫn trực tiếp:
    “Nọ nước kìa non,
    Cảnh thời thấy đó, người còn về đâu?”
  • Tác dụng:
    • Dẫn nguyên văn lời nhân vật, làm tăng tính chân thực, giúp người đọc cảm nhận rõ nỗi đau khổ, tuyệt vọng của Kiều Nguyệt Nga.
    • Thể hiện niềm tự thương thân, cảm giác bơ vơ trước tương lai mờ mịt và số phận éo le.
    • Gợi lên sự xúc động, cảm thông sâu sắc cho hoàn cảnh của nhân vật.

Câu 4 (1,0 điểm): Giá trị nhân đạo của văn bản trên.

Gợi ý: Xem xét nội dung văn bản để rút ra những giá trị nhân đạo thể hiện qua tình tiết và hình ảnh.

Click vào đây để xem đáp án
  • Giá trị nhân đạo:
    • Tố cáo, lên án những thế lực vì tư lợi mà giả dối, bất nhân, chà đạp lên quyền lợi của người khác.
    • Cảm thông, đau xót trước số phận con người, đặc biệt là những người phụ nữ bị xã hội hạ thấp, chà đạp.
    • Ca ngợi tình nghĩa sâu đậm giữa con người với con người, đặc biệt là tình yêu và sự thủy chung.

Câu 5 (1,0 điểm): Thông điệp gửi gắm qua văn bản trên.

Gợi ý: Tìm ý nghĩa sâu sắc mà văn bản muốn truyền tải đến người đọc.

Click vào đây để xem đáp án
  • Thông điệp:
    • Trân trọng, đối xử công bằng với phụ nữ.
    • Khẳng định phẩm chất cao quý và năng lực của phụ nữ trong xã hội.
    • Lên án, phê phán những hành vi bất công, thiếu tôn trọng đối với phụ nữ.
    • Yêu thương, chia sẻ và giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn, đặc biệt là phụ nữ.

5 Câu hỏi tự học ở nhà

Câu hỏi 1: Hành động nhảy xuống nước của Kiều Nguyệt Nga thể hiện phẩm chất gì của nhân vật?

Câu hỏi 2: Phân tích ý nghĩa của lời than “Cảnh thời thấy đó, người còn về đâu?” trong việc bộc lộ tâm trạng của Kiều Nguyệt Nga.

Câu hỏi 3: Tại sao Nguyễn Đình Chiểu lại chọn hình ảnh “vầng trăng thanh” làm biểu tượng gắn liền với Kiều Nguyệt Nga trước khi nhảy xuống nước?

Câu hỏi 4: Giá trị nhân đạo của đoạn trích trên thể hiện qua số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến như thế nào?

Câu hỏi 5: Viết một đoạn văn ngắn (5-7 câu) nêu suy nghĩ của em về bài học về lòng thủy chung và sự tự trọng từ hành động của Kiều Nguyệt Nga.

Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.

Đây là phần Đọc hiểu thơ Truyện Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu được trích từ ngân hàng đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ Văn của trường Trung học cơ sở Lê Lợi năm học 2025 – 2026.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *