Đọc hiểu thơ: Tiếng chim tu hú (Thơ Bắc Giang)

PHẦN I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:

Tiếng chim tu hú

Nắng hè đỏ hoa gạo
Nước sông Thương trôi nhanh
Trên đường quê rảo bước
Gió nam giỡn lá cành.

Bỗng tiếng chim tu hú
Đưa từ vườn vải xa
Quả bắt đầu chín lự
Ngọt như nỗi nhớ nhà.

Cha già thêm tóc bạc
Chống gậy bước lên đồi
Thương một mùa vải đỏ
Má hồng con đang tươi.

Có chàng qua dạm ngõ
Bỗng khói lửa ngút trời
Con đi đêm súng nổ
Vải rụng bến sông trôi…

Rồi tiếng chim tu hú
Vang suốt những mùa hè
Con đi dài thương nhớ
Mười năm chửa về quê.

Tu hú ơi tu hú
Kêu hoài chi vườn xanh?
Ta còn đi đi nữa
Như dòng sông trôi nhanh

Nhắn với chim tu hú
Cha già vui đợi mong
Mười năm trong khói lửa
Má con dù nhạt hồng
Nhưng bao nhiêu em gái
Đẹp lên mùa vải chín ven sông!

(Theo Thơ Bắc Giang thế kỉ XX, NXB Hội Nhà văn, 2002, tr. 53)

 

Đọc hiểu thơ: Tiếng chim tu hú (Thơ Bắc Giang)

Câu 1. Xác định thể thơ của văn bản

Gợi ý: Thể thơ của văn bản là ngũ ngôn.

Click vào đây để xem đáp án
Thể thơ: Ngũ ngôn.

Câu 2. Chỉ ra những âm thanh của bức tranh ngày hè trong văn bản

Gợi ý: Những âm thanh đặc trưng mùa hè, được tác giả mô tả trực tiếp hoặc ẩn ý.

Click vào đây để xem đáp án

Tiếng chim tu hú vang lên từ vườn xa.
Tiếng ve kêu râm ran.
Tiếng sáo diều vi vu.

Câu 3. Nêu tác dụng phép tu từ so sánh trong khổ thơ sau:

Bỗng tiếng chim tu hú
Đưa từ vườn vải xa
Quả bắt đầu chín lự
Ngọt như nỗi nhớ nhà.

Gợi ý: Phép so sánh làm rõ nét vị ngọt của quả vải liên kết với cảm xúc nhớ quê hương.

Click vào đây để xem đáp án

Phép so sánh: “Ngọt như nỗi nhớ nhà.”

Tác dụng:
Tăng tính sinh động, gợi cảm và hình ảnh rõ nét hơn.
Gợi lên nỗi nhớ quê hương, nhớ gia đình sâu sắc thông qua vị ngọt của quả vải, khiến cảm xúc được truyền tải sâu lắng.

Câu 4. Nêu ý nghĩa nhan đề của bài thơ

Gợi ý: Nhan đề liên kết đến âm thanh đặc trưng và cảm xúc cốt lõi của bài thơ.

Click vào đây để xem đáp án

Gợi nhắc âm thanh quen thuộc của làng quê Việt Nam, báo hiệu mùa hè đã đến.
Tiếng chim tu hú trở thành biểu tượng cho tiếng gọi quê hương, gợi nỗi nhớ nhà, nhớ quê của người xa quê.
Mở ra không gian cảm xúc da diết, trở thành sợi dây liên kết những kỷ niệm, tình yêu quê hương trong suốt bài thơ.

Câu 5. Tưởng tượng người con “đi dài thương nhớ” sau mười năm đã trở về quê hương vào mùa tiếng chim tu hú kêu. Viết đoạn văn (8-10 dòng) ghi lại cảm xúc và tâm trạng.

Gợi ý: Miêu tả sự thay đổi cảnh vật, con người, tâm trạng người trở về.

Click vào đây để xem đáp án
Mười năm xa cách, trở về quê hương, tôi bồi hồi khi nghe lại tiếng tu hú vang vọng từ vườn vải xanh. Cảnh vật tuy vẫn quen thuộc nhưng lòng tôi không khỏi xúc động khi thấy cha già tóc bạc, dáng còng tựa gậy bước trên lối nhỏ. Mùa vải chín đỏ rực, hương thơm ngọt ngào đưa tôi trở lại những ngày thơ ấu êm đềm. Quê hương vẫn dịu dàng như vòng tay ôm trọn đứa con đi xa nay trở về. Tiếng chim tu hú vang lên như khúc nhạc, xoa dịu mọi nỗi đau khổ của bao năm tháng chiến tranh khốc liệt. Tôi hiểu rằng, dù đi đâu, quê nhà vẫn là nơi tôi luôn mong mỏi trở về.

5 Câu hỏi tự học ở nhà

Câu hỏi 1: Xác định các hình ảnh thiên nhiên đặc trưng trong bài thơ và nêu ý nghĩa của chúng.

Câu hỏi 2: Phân tích vai trò của âm thanh tiếng chim tu hú trong việc thể hiện nỗi nhớ quê hương của nhân vật trữ tình.

Câu hỏi 3: Nêu cảm nhận của bạn về hình ảnh người cha trong bài thơ.

Câu hỏi 4: Tìm hiểu và giải thích vì sao tiếng chim tu hú được xem là biểu tượng của mùa hè và nỗi nhớ quê hương.

Câu hỏi 5: Viết một đoạn văn ngắn (6-8 dòng) nêu cảm nghĩ của bạn về ý nghĩa thông điệp bài thơ gửi gắm.

Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.

Đây là phần Đọc hiểu văn bản thông tin: Mưu Cầu Hạnh Phúc – Một Bộ Phim Tái Định Nghĩa Hai Chữ “Hạnh Phúc” được trích từ ngân hàng đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ Văn  năm học 2025 – 2026.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *