Đọc hiểu thơ: Mũi Cà Mau của Xuân Diệu

PHẦN I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)

Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:

Mũi Cà Mau 

    Mũi Cà Mau: mầm đất tươi non

 Mấy trăm đời lấn luôn ra biển;

Phù sa vạn dặm tới đây tuôn,

          Đứng lại; và chân người bước đến.

Tổ quốc tôi như một con tàu,

    Mũi thuyền ta đó – mũi Cà Mau.

                   Những dòng sông rộng hơn ngàn thước.

        Trùng điệp một màu xanh lá đước.

         Đước thân cao vút, rễ ngang mình

         Trổ xuống nghìn tay, ôm đất nước!

Tổ quốc tôi như một con tàu,

    Mũi thuyền ta đó – mũi Cà Mau.

                                                                        (Xuân Diệu, 10-1960)

Mũi Cà Mau của Xuân Diệu

Câu 1 (0,5 điểm): Bài thơ trên thuộc thể thơ nào?

Gợi ý: Quan sát cách gieo vần và nhịp điệu của các câu thơ để xác định thể thơ.

Click vào đây để xem đáp án
Bài thơ thuộc thể thơ 7 chữ.

Câu 2 (1,0 điểm): Mũi Cà Mau hiện lên qua những chi tiết, hình ảnh nào?

Gợi ý: Tìm các chi tiết miêu tả hình ảnh Mũi Cà Mau trong bài thơ.

Click vào đây để xem đáp án
Mũi Cà Mau hiện lên qua các chi tiết, hình ảnh:

  • Mầm đất tươi non,
  • Phù sa,
  • Dòng sông,
  • Cây đước.

Câu 3 (1,5 điểm): Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong hai câu thơ:

Tổ quốc tôi như một con tàu,
Mũi thuyền ta đó – mũi Cà Mau.

Gợi ý: Xác định biện pháp tu từ và phân tích ý nghĩa của chúng.

Click vào đây để xem đáp án
  • Biện pháp tu từ:
    • So sánh: Tổ quốc – một con tàu.
    • Ẩn dụ: Mũi thuyền – mũi Cà Mau.
  • Tác dụng:
    • Làm câu thơ giàu hình ảnh, mang tính biểu tượng.
    • Nhấn mạnh sự vươn mình ra biển lớn của Tổ quốc, mũi Cà Mau được ví như mũi thuyền, thể hiện vai trò tiên phong trong công cuộc mở mang và phát triển đất nước.

Câu 4 (1,0 điểm): Tác giả cho rằng: “Mũi Cà Mau: mầm đất tươi non” em có đồng tình với ý kiến trên không? Vì sao?

Gợi ý: Liên hệ với đặc điểm địa lý và sinh thái của vùng đất Cà Mau để trả lời.

Click vào đây để xem đáp án
Em đồng tình với ý kiến “Mũi Cà Mau: mầm đất tươi non” vì:

  • Đây là vùng đất phù sa màu mỡ, liên tục được bồi đắp qua nhiều thế hệ.
  • Là nơi sinh sống của nhiều loài động vật quý hiếm, góp phần quan trọng vào sự đa dạng sinh học của đất nước.
  • Mũi Cà Mau đại diện cho sự phát triển không ngừng, là biểu tượng của sức sống mãnh liệt.

Câu 5 (1,0 điểm): Thông điệp nào của đoạn trích trên có ý nghĩa nhất đối với em?

Gợi ý: Rút ra thông điệp từ nội dung bài thơ và liên hệ với bản thân.

Click vào đây để xem đáp án
Thông điệp ý nghĩa nhất: Hãy tự hào về sự trù phú, giàu đẹp và tinh thần vươn lên mạnh mẽ của quê hương đất nước.

Câu 6 (1,0 điểm): Văn bản trên gợi cho anh/chị cảm xúc gì đối với quê hương, Tổ quốc?

Gợi ý: Viết một đoạn văn ngắn gọn (7-9 dòng) bày tỏ cảm xúc của em về quê hương, Tổ quốc sau khi đọc bài thơ.

Click vào đây để xem đáp án
Đọc bài thơ, em cảm nhận được sự trù phú và vẻ đẹp tuyệt vời của vùng đất Cà Mau. Hình ảnh mũi Cà Mau với phù sa, sông nước, cây đước gợi lên sự sống động, mạnh mẽ và bền bỉ của quê hương. Em cảm thấy tự hào về sự giàu đẹp của đất nước, đồng thời ý thức được trách nhiệm giữ gìn và phát huy những giá trị ấy. Tình yêu quê hương trong bài thơ khơi gợi trong em sự trân trọng và lòng biết ơn đối với thiên nhiên và con người đã làm nên sức sống mạnh mẽ cho vùng đất này.

5 Câu hỏi tự học ở nhà

Câu hỏi 1: Em hãy phân tích ý nghĩa của hình ảnh “Đước thân cao vút, rễ ngang mình/Trổ xuống nghìn tay, ôm đất nước”. Hình ảnh này thể hiện điều gì về sự gắn bó của thiên nhiên với Tổ quốc?

Câu hỏi 2: Từ câu thơ “Tổ quốc tôi như một con tàu”, em cảm nhận được gì về ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh con tàu đối với đất nước?

Câu hỏi 3: Hãy tìm một biện pháp nghệ thuật khác ngoài so sánh và ẩn dụ trong bài thơ, và phân tích tác dụng của biện pháp đó trong việc miêu tả vẻ đẹp của Mũi Cà Mau.

Câu hỏi 4: Qua bài thơ, em rút ra bài học gì về lòng tự hào và trách nhiệm của mỗi người đối với quê hương, đất nước?

Câu hỏi 5: Em hãy viết một đoạn văn (5-7 câu) bày tỏ cảm nghĩ của mình về hình ảnh Mũi Cà Mau – biểu tượng của sự trù phú và sức sống bền bỉ của đất nước.

Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.

Đây là phần Đọc hiểu Mũi Cà Mau của Xuân Diệu được trích từ ngân hàng đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ Văn năm học 2025 – 2026.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *