Đọc hiểu thơ: Chinh Phụ Ngâm Khúc của Đặng Trần Côn

I. Phần Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc ngữ liệu sau: 

Lòng này gửi gió đông có tiện?
Nghìn vàng xin gửi đến non Yên.
Non Yên dù chẳng tới miền, 

Nhớ chàng đằng đẵng đường lên bằng trời.
Trời thăm thẳm xa vời khôn thấu,
Nỗi nhớ chàng đau đáu nào xong.
Cảnh buồn người thiết tha lòng,
Cành cây sương đượm, tiếng trùng mưa phun. 

Sương như búa, bổ mòn gốc liễu,
Tuyết dường cưa, xẻ héo cành ngô.
(Trích Chinh phụ ngâm khúc, nguyên tác Đặng Trần Côn, dịch giả Đoàn Thị Điểm) 

Chinh Phụ Ngâm Khúc của Đặng Trần Côn

Câu 1 (0,5 điểm): Xác định thể thơ của đoạn trích trên.

Gợi ý: Thể thơ thường gặp trong các tác phẩm cổ điển với cấu trúc gồm hai câu bảy chữ và một cặp lục bát.

Click vào đây để xem đáp án
Thể thơ của đoạn trích: Song thất lục bát.

Câu 2 (0,5 điểm): Giải thích nghĩa của từ “đằng đẵng” trong câu thơ “Nhớ chàng đằng đẵng đường lên bằng trời” là gì?

Gợi ý: Từ “đằng đẵng” thường được dùng để chỉ một trạng thái kéo dài trong thời gian hoặc không gian.

Click vào đây để xem đáp án
Nghĩa của từ “đằng đẵng”: Quá dài, quá lâu, không biết bao giờ mới kết thúc (thường nói về thời gian).

Câu 3 (1,0 điểm): Nhận xét tâm trạng nhân vật trữ tình trong hai câu thơ sau:
“Trời thăm thẳm xa vời khôn thấu,
Nỗi nhớ chàng đau đáu nào xong.”

Gợi ý: Hãy xem từ ngữ trong hai câu thơ bộc lộ nỗi nhớ nhung và cảm xúc của nhân vật trữ tình.

Click vào đây để xem đáp án
  • Tâm trạng:
    • Buồn bã, nhớ nhung triền miên, khắc khoải dằng dặc.
    • Nỗi đau sầu muộn của người chinh phụ khi xa cách người chồng thân yêu.

Câu 4 (1,0 điểm): Nêu hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ so sánh trong hai câu thơ sau:
“Sương như búa, bổ mòn gốc liễu,
Tuyết dường cưa, xẻ héo cành ngô.”

Gợi ý: Tập trung phân tích hình ảnh so sánh và liên hệ với tâm trạng nhân vật trữ tình.

Click vào đây để xem đáp án
  • Biện pháp tu từ: So sánh (“sương như búa”, “tuyết dường cưa”).
  • Tác dụng:
    • Làm cho cách diễn đạt giàu sức gợi hình, gợi cảm, gây ấn tượng mạnh với người đọc.
    • Đặc tả cảnh thời tiết khắc nghiệt, giá lạnh, khiến cảnh vật héo úa, tàn tạ.
    • Tả ngoại cảnh nhưng cũng phản ánh nội tâm: Tâm trạng cô đơn, sầu muộn, mòn mỏi của người chinh phụ chờ đợi chồng trong vô vọng.

Câu 5 (1,0 điểm): Đoạn trích gợi cho em suy nghĩ gì về số phận những người phụ nữ trong cuộc chiến tranh phi nghĩa?

Gợi ý: Liên hệ đến cuộc sống xa cách, thiệt thòi của người phụ nữ trong bối cảnh chiến tranh.

Click vào đây để xem đáp án
  • Trong cuộc chiến tranh phi nghĩa, người phụ nữ phải chịu nhiều bất hạnh khi phải rời xa người chồng, sống trong cảnh cô đơn, mòn mỏi chờ đợi.
  • Họ mất đi tuổi xuân, hạnh phúc lứa đôi không được trọn vẹn.
  • Đoạn trích gợi lên sự đồng cảm với quyền sống, quyền hạnh phúc của những người phụ nữ. Đồng thời, nó kêu gọi lên án chiến tranh phi nghĩa và khuyến khích mọi người trân trọng, bảo vệ hòa bình.

5 câu hỏi tự học ở nhà:

Câu hỏi 1: Phân tích ý nghĩa của hình ảnh thiên nhiên trong đoạn thơ, như “sương như búa”, “tuyết dường cưa”.

Câu hỏi 2: Từ đoạn trích, em có cảm nhận như thế nào về nỗi nhớ của người chinh phụ dành cho chồng nơi biên ải?

Câu hỏi 3: Hãy nêu tác dụng của thể thơ song thất lục bát trong việc biểu đạt cảm xúc của nhân vật trữ tình.

Câu hỏi 4: Câu thơ “Nhớ chàng đằng đẵng đường lên bằng trời” gợi cho em suy nghĩ gì về nỗi cô đơn của người phụ nữ trong xã hội phong kiến?

Câu hỏi 5: Qua đoạn thơ, em hãy rút ra bài học về ý nghĩa của hòa bình và sự trân trọng tình cảm gia đình.

Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.

Đây là phần Đọc hiểu thơ Chinh Phụ Ngâm Khúc của Đặng Trần Côn được trích từ ngân hàng đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ Văn năm học 2025 – 2026.

Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *