Đọc hiểu NLXH: Một viên sỏi nhỏ cũng có thể làm xáo động cả vùng nước (Hà Nhân)

PHẦN I: ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)

Đọc đoạn trích dưới đây và trả lời các câu hỏi:

… (1) Một viên sỏi nhỏ cũng có thể làm xáo động cả vùng nước. Nhỏ thôi, nhưng khi ta biết gieo một điều tốt, sự lan tỏa của nó là gần như không thể giới hạn. Nhỏ thôi, nhưng khi ta làm một điều xấu, tiếng của nó lan xa chẳng gì có thể ngăn được. Người xưa nói: Đừng thấy việc ác nhỏ mà làm. Đừng thấy việc thiện nhỏ mà không làm. Khi ta biết tránh làm điều ác, biết gieo mầm thiện, cho dù nhỏ thôi, thì ta cũng có cơ hội để thành người tử tế qua mỗi ngày lớn lên. Như những vòng tròn đồng tâm lan rộng, ta “start-up” cuộc đời mình theo cách nhẹ nhàng và lãng mạn, tỏa lan năng lượng tích cực, tạo nên những con sóng dù nhỏ nhưng có thể đánh động cả tự nhiên để tất cả biết rằng ta đang thực sự sống.

(2) Cuộc sống cũng nhắc ta không ngừng hành động. Ta khởi sự một việc dù nhỏ thì cũng có thể tạo ra những làn sóng tỏa lan, những vòng tròn đồng tâm nối nhau sống động. Đôi khi ta ném xuống mặt bến sông tĩnh lặng là tâm hồn ta một viên sỏi nhỏ để nhắc mình sống, nhắc những điều tốt cần được thể hiện, nhắc dám đối đầu với những kẻ ác và những hành động không tử tế. Khi còn trẻ là khi ta cần lan tỏa nguồn năng lượng sống tích cực cho người xung quanh, cho bè bạn, cho ánh sáng đẩy lùi bóng tối…

(Trích Bay xuyên những tầng mây – Hà Nhân, NXB Văn học, 2016, tr.191,192)

Một viên sỏi nhỏ cũng có thể làm xáo động cả vùng nước (Hà Nhân)

Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích?
Gợi ý: Phân tích nội dung để tìm mục đích chính của đoạn trích.

Click vào đây để xem đáp án
Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận.

Câu 2: Phân tích cấu tạo của câu sau:
Khi ta biết tránh làm điều ác, biết gieo mầm thiện, cho dù nhỏ thôi, thì ta cũng có cơ hội để thành người tử tế qua mỗi ngày lớn lên.
Gợi ý: Tìm chủ ngữ (CN), vị ngữ (VN) và xác định loại câu.

Click vào đây để xem đáp án
  • Câu ghép.
  • Thành phần cấu tạo:
    • Mệnh đề 1: Khi ta biết tránh làm điều ác, biết gieo mầm thiện, cho dù nhỏ thôi → CN: ta; VN: biết tránh làm điều ác, biết gieo mầm thiện.
    • Mệnh đề 2: thì ta cũng có cơ hội để thành người tử tế qua mỗi ngày lớn lên → CN: ta; VN: cũng có cơ hội để thành người tử tế qua mỗi ngày lớn lên.

Câu 3: Theo tác giả: Khi ta biết tránh làm điều ác, biết gieo mầm thiện, cho dù nhỏ thôi thì điều gì sẽ xảy ra?
Gợi ý: Dựa vào câu trích dẫn trong đoạn văn.

Click vào đây để xem đáp án
Khi ta biết tránh làm điều ác, biết gieo mầm thiện, cho dù nhỏ thôi thì:

  • Ta có cơ hội để thành người tử tế.
  • Mỗi ngày lớn lên, tạo nên những con sóng nhỏ có thể đánh động cả tự nhiên để tất cả biết rằng ta đang thực sự sống.

Câu 4: Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ điệp cấu trúc được sử dụng trong các câu văn:
“Nhỏ thôi, nhưng khi ta biết gieo một điều tốt, sự lan tỏa của nó là gần như không thể giới hạn. Nhỏ thôi, nhưng khi ta làm một điều xấu, tiếng của nó lan xa chẳng gì có thể ngăn được.”
Gợi ý: Tìm hiệu quả diễn đạt của việc lặp lại cấu trúc trong câu.

Click vào đây để xem đáp án
  • Tác dụng:
    • Tạo nhịp điệu rõ ràng, làm câu văn sinh động, giàu giá trị biểu cảm.
    • Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc làm những điều tốt dù nhỏ và hậu quả đáng tiếc khi làm những điều xấu.
    • Truyền tải thông điệp khuyên răn con người nên hành động đúng đắn, tốt đẹp để lan tỏa giá trị tích cực.

Câu 5: Từ văn bản, em hãy rút ra thông điệp có ý nghĩa nhất với bản thân. Lí giải vì sao?
Gợi ý: Chọn thông điệp từ đoạn trích mà em thấy phù hợp nhất với bản thân.

Click vào đây để xem đáp án
  • Thông điệp: Luôn lan tỏa giá trị và làm những việc thiện dù nhỏ nhoi.
  • Lí giải: Những điều thiện lành chúng ta gửi trao có thể làm thay đổi thế giới này khi ai ai cũng lan tỏa, tận tâm và tốt bụng. Sự thiện lương giúp gắn kết trái tim với trái tim, làm cuộc sống thêm ý nghĩa.

Câu 6: Từ nội dung đoạn trích ở phần đọc hiểu, em hãy viết một đoạn văn (7 đến 9 câu) trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của việc lan tỏa nguồn năng lượng sống tích cực cho những người xung quanh.
Gợi ý: Viết đoạn văn ngắn, sử dụng lý lẽ và dẫn chứng phù hợp.

Click vào đây để xem đáp án
Lan tỏa nguồn năng lượng sống tích cực cho những người xung quanh là một việc làm ý nghĩa. Nó giúp chúng ta cảm thấy lạc quan, yêu đời và dễ dàng vượt qua khó khăn trong cuộc sống. Năng lượng tích cực lan tỏa đến người khác sẽ tiếp thêm động lực, giúp họ vững tin và đối mặt với những thử thách. Hơn nữa, một cộng đồng sống tích cực sẽ tạo nên một xã hội vững mạnh, đoàn kết và nhân văn. Vì vậy, mỗi cá nhân cần giữ thái độ sống lạc quan, tích cực, thực hiện những hành động nhân văn, lan tỏa tinh thần tốt đẹp đến cộng đồng. Chúng ta có thể bắt đầu bằng những hành động nhỏ như giúp đỡ người xung quanh, lan tỏa sự sẻ chia và yêu thương. Tinh thần tích cực không chỉ làm cuộc sống của bản thân tốt đẹp hơn mà còn góp phần xây dựng một thế giới hòa bình, tràn đầy hy vọng.

5 CÂU HỎI TỰ HỌC Ở NHÀ

Câu hỏi 1: Tác giả đã sử dụng hình ảnh nào để minh họa sự lan tỏa của một hành động nhỏ? Hãy nêu ý nghĩa của hình ảnh đó.

Câu hỏi 2: Tại sao người xưa khuyên rằng “Đừng thấy việc ác nhỏ mà làm. Đừng thấy việc thiện nhỏ mà không làm”?

Câu hỏi 3: Hãy nêu một ví dụ thực tế trong cuộc sống minh họa cho ý nghĩa của việc gieo mầm thiện.

Câu hỏi 4: Theo em, vì sao người trẻ cần lan tỏa nguồn năng lượng sống tích cực cho người xung quanh?

Câu hỏi 5: Em sẽ làm gì để lan tỏa những điều tốt đẹp và năng lượng tích cực trong môi trường học đường?

Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.

Đây là phần Đọc hiểu NLXH: Một viên sỏi nhỏ cũng có thể làm xáo động cả vùng nước (Hà Nhân) được trích từ ngân hàng đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ Văn năm học 2025 – 2026.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *