Đọc văn bản sau:
TIỆC XÒE VUI NHẤT
[Lược một đoạn: Các bô lão trong bản Hua Tát tổ chức cuộc thi kén rể cho Hà Thị E – người con gái xinh đẹp của trưởng bản, cũng là niềm tự hào của cả bản. Họ quyết định sẽ chọn người nào có đức tính quý nhất mà khó kiếm nhất làm chồng của E]
(Trích)Một bữa kia có chàng trai dáng vẻ hùng dũng đến nói với trưởng bản và các bô lão:
– Dũng cảm là đức tính quý nhất và khó kiếm nhất. Tôi là người có đức tính ấy!
– Cứ chứng minh xem! Trưởng bản trả lời.
Chàng trai đi vào rừng. Đến chiều chàng vác về một con lợn lòi bị chàng bắn chết. Con lợn lòi đến hơn tạ thịt, lông cứng tua tủa như lông nhím, chết rồi mà hai con mắt đỏ lừ của nó vẫn ngầu sắc máu. Chàng vứt con lợn xuống sàn, mắt chàng long lanh sáng, người chàng như có hào quang. Mọi người đều khen ngợi chàng.
Trưởng bản hỏi con gái:
– Con xem, chàng trai thực sự dũng cảm. Chàng ấy đã chứng minh đức tính dũng cảm của mình…
E mỉm cười, trái tim của nàng rung động khi nhìn thấy đôi mắt dũng cảm của người cầu hôn. Đôi mắt ấy như có ánh lửa. Nhưng vốn thông minh, E biết, những người dũng cảm sẽ mải mê với sự nghiệp của mình.
E trả lời:
– Đúng thế, thưa cha! Chàng trai đã chứng minh được đức tính dũng cảm của mình… đức tính thật là đáng quý… Nhưng thưa cha, đức tính ấy đáng quý nhưng chắc không khó kiếm vì mới từ sáng đến chiều chàng đã chứng minh được nó…
Các bô lão gật gù. Người ta đồng ý với lời E nói. Con lợn được mổ thịt. Cả bản xoè suốt đêm để mừng đức tính dũng cảm, đức tính đáng quý nhưng không khó kiếm. Nhiều người con trai chân chính ở rừng có đức tính này…
Một lần khác, có một chàng trai trông thông minh sáng sủa đến nói với trưởng bản và các bô lão:
– Khôn ngoan là đức tính đáng quý và khó kiếm! Tôi là người có đức tính ấy!
– Cứ chứng minh xem! Các bô lão nói với chàng trai.
Chàng trai đi vào rừng. Đến chiều chàng mang về một đôi rái cá còn nguyên vẹn. Rái cá là con vật khôn ngoan nhất rừng, nó vô cùng tinh nhậy, bẫy nó gần như là việc sức người không thể làm được. Chàng trai mỉm cười, mắt chàng long lanh sáng, người chàng như có hào quang. Mọi người đều khen ngợi chàng.
Trưởng bản nói với con gái:
– Con xem, chàng trai thực sự khôn ngoan. Chàng ấy đã chứng minh đức tính khôn ngoan của mình…
E mỉm cười, lại một lần nữa trái tim của nàng rung động. Đôi mắt người cầu hôn có ánh lửa, có giông bão. Nhưng, những người khôn ngoan bao giờ cũng sẽ đau khổ, thậm chí bất hạnh. Họ biết quá nhiều…
E trả lời:
– Thưa cha, chàng trai cũng đã chứng minh được đức tính đáng quý của mình. Nhưng thưa cha, đức tính ấy đáng quý nhưng chắc cũng không khó kiếm vì mới từ sáng đến chiều, chàng lại chứng minh được nó…
Các bô lão gật gù. Người ta làm thịt đôi rái cá. Cả bản lại xoè suốt đêm để mừng đức tính đáng quý nhưng không có kiếm. Những người con trai chân chính ở rừng đều cần có đức tính này…
Một lần khác nữa, có một chàng trai béo phị cưỡi ngựa đến bản. Chàng béo nói:
– Giàu có là đức tính đáng quý và khó kiếm nhất. Tôi là người giàu có.
Chàng béo đổ ra sàn không biết bao nhiêu là vàng và bạc trắng. Mọi người hoa mắt. Trưởng bản và các bô lão ngồi nín lặng. Chưa bao giờ họ thấy có người giàu có như thế.
– Giàu có là điều không phải chứng minh!… Chàng béo nói.
Các bô lão gật gù. Trưởng bản cũng gật gù. Chàng béo mỉm cười, mắt chàng có ánh lửa, có giông bão, có cả đêm tối nữa. Người chàng như có hào quang.
Trưởng bản hỏi E:
– Thế nào, con gái ta… Giàu có có phải là đức tính đáng quý và khó kiếm không con?
– Khó kiếm thì đúng – E trả lời – Nhưng giàu có không phải là đức tính. Giả dối thì đúng là một đức tính. Không thể giàu có mà không giả dối…
Các bô lão cười phá lên. Người ta lại xoè suốt đêm để mừng con người giàu có.
Cuối cùng có một chàng trai trong bản Hua Tát tìm đến gặp trưởng bản và các bô lão. Đấy là Hặc, chàng trai mồ côi, một thợ săn xuất sắc nhất bản. Hặc nói với mọi người:
– Trung thực là đức tính đáng quý và khó kiếm nhất!
– Cứ chứng minh xem! Mọi người bảo chàng. Hặc trả lời:
– Trung thực không phải là cái vòng bạc ở cổ đưa ra cho mọi người trông thấy, sờ tay vào nó.
Mọi người xôn xao, các bô lão bàn tán. Trưởng bản tức giận, mặt ông đỏ bừng như lửa:
– Phải chứng minh! Trưởng bản hét lên, ông đã nhìn thấy đôi mắt trìu mến của E nhìn Hặc.
– Ai tin mày? Ai bảo mày có đức tính trung thực? Trưởng bản hỏị
– Then biết! Hặc trả lờị
– Cả con cũng biết! E nói nghiêm trang.
– Điên rồ! Trưởng bản gầm lên. Ông nhìn sang các bô lão cầu cứu. Ông biết, người già bao giờ cũng tìm ra lối thoát đơn giản cho mọi rắc rối trên đời.
– Hãy cầu Then đi! Một vị bô lão bảo Hặc. Trời đang hạn hán, tất cả mó nước 7 đều đã cạn khô. Nếu con trung thực, con hãy cầu Then mưa xuống!
Trưa hôm sau, dân bản Hua Tát lập đàn cầu đảo, không khí oi nồng ngột ngạt. Hặc bước lên đàn, chàng ngước đôi mắt trang nghiêm nhìn trời. Chàng nói:
– Con sống trung thực, dầu biết trung thực bao giờ cũng chịu đau khổ thiệt thòi. Tuy nhiên, nếu lòng trung thực chuộc được tội lỗi và mang tình yêu đến được cho thế gian này, xin trời mưa xuống…
Trời cao tĩnh lặng. Bỗng nhiên từ đâu đó xa xôi có một cơn gió mơ hồ thổi về. Tất cả ngọn cây trên rừng xào xạc. Mặt đất bắt đầu xuất hiện những cơn lốc nhỏ.
Buổi chiều, bầu trời đầy mây vần vũ và khi đêm xuống thì mưa như trút.
Lần ấy, người ta đã xoè suốt một tuần trăng để mừng đám cưới của Hặc với con gái trưởng bản.
Đây là tiệc xoè vui nhất ở bản Hua Tát. Cả bản đều say khướt. Từng cái cột nhà, thậm chí đến từng cái cây trong vườn cũng được mời uống một sừng rượu đại.(Trích Những ngọn gió Hua Tát, Nguyễn Huy Thiệp, NXB Văn hóa Sài Gòn, 2007, tr.15-19)
Câu 1. Xác định điểm nhìn của người kể chuyện.
Câu 2. Tìm những chi tiết thể hiện suy nghĩ của nàng E về những chàng trai tham gia cuộc thi kén rể.
Câu 3. Nêu tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê trong câu văn sau: Chàng béo mỉm cười, mắt chàng có ánh lửa, có giông bão, có cả đêm tối nữa.
Câu 4. Phân tích vai trò của chi tiết chàng Hặc chứng minh lòng trung thực đối với việc thể hiện chủ đề tư tưởng của truyện ngắn Tiệc xòe vui nhất.
Câu 5. Qua cách ứng xử của nàng E trong cuộc thi kén rể, hãy rút ra một bài học có ý nghĩa nhất đối với bản thân anh/chị và giải thích lí do.
