Đọc hiểu truyện: Từ Thức Lấy Vợ Tiên của (Nguyễn Dữ)

I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc ngữ liệu sau và thực hiện yêu cầu bên dưới

…Nhưng từ khi chàng bỏ nhà đi thấm thoát đã được một năm, ao sen đã đổi thay mầu biếc. Những đêm sương sa gió thổi, bóng trăng sáng nhòm qua cửa sổ, tiếng thủy triều nghe vẳng đầu giường, đối cảnh chạnh lòng, một mối buồn bâng khuâng, quấy nhiễu khiến không sao ngủ được. Một hôm trông ra bể, thấy một chiếc tàu buôn đi về phương nam, Từ trỏ bảo Giáng Hương rằng:
– Nhà tôi đi về phía kia kìa, song biển cả trời xa, chẳng biết là ở tận đâu.
Rồi nhân lúc rỗi, chàng nói với nàng rằng:
– Tôi bước khách bơ vơ, lòng quê bịn rịn, lệ hoa thánh thót, lòng cỏ héo hon, dám xin thể tình mà cho được tạm về, chẳng hay ý nàng nghĩ thế nào?
Giáng Hương bùi ngùi không nỡ dứt. Từ lang nói:
– Tôi xin hẹn trong một thời kỳ bao nhiêu lâu, để về cho bạn bè gặp mặt và thu xếp việc nhà cho yên, sẽ lại đến đây để với nàng cùng già ở chỗ làng mây bến nước.
Giáng Hương khóc mà nói:
– Thiếp chẳng dám vì tình phu phụ mà ngăn cản mối lòng quê hương của chàng. Song cõi trần nhỏ hẹp, kiếp trần ngắn ngủi, dù nay chàng về, nhưng chỉ e liễu sân hoa vườn, không còn đâu cảnh tượng như ngày trước nữa.
Nàng nhân thưa với phu nhân, phu nhân nói:
– Không ngờ chàng lại thắc mắc vì mối lòng trần như vậy.
Nhân cho một cỗ xe cẩm vân để chàng cưỡi về. Nàng cũng đưa cho chàng một bức thư viết vào lụa mà nói:
– Ngày khác trông thấy vật này, xin đừng quên mối tình cũ kĩ..
Rồi trào nước mắt mà chia biệt.
Chàng đi chỉ thoắt chốc đã về đến nhà, thì thấy vật đổi sao dời, thành quách nhân gian, hết thảy đều không như trước nữa, duy có những cảnh núi khe là vẫn không thay đổi sắc biếc màu xanh thủa nọ. Bèn đem tên họ mình hỏi thăm những người già cả thì thấy có người nói:
– Thuở bé tôi nghe nói ông cụ tam đại nhà tôi cũng cùng tên họ như ông, đi vào núi mất đến nay đã hơn 80 năm, nay đã là năm thứ 5 niên hiệu Diên Ninh là đời ông vua thứ ba của triều Lê rồi.
Chàng bấy giờ mới buồn bực bùi ngùi; muốn lại lên xe mây để đi, nhưng xe đã hóa làm một con chim loan mà bay mất. Mở thư ra đọc, thấy có câu: “Kết lứa phượng ở trong mây, duyên xưa đã hết, tìm non tiên ở trên biển, dịp khác còn đâu!” mới biết là Giáng Hương đã nói trước với mình những lời ly biệt. Chàng bèn mặc áo cừu nhẹ, đội nón lá ngắn, vào núi Hoành Sơn, rồi sau không biết đi đâu mất.

(Trích Từ Thức lấy vợ tiên, Truyền kì mạn lục, Nguyễn Dữ, in trong cuốn Văn xuôi tự sự Việt Nam thời trung đại, tập 1)

Câu 1 (0,5 điểm): Xác định ngôi kể của văn bản.
Gợi ý:

Ngôi kể: Ngôi thứ ba.

Câu 2 (0,5 điểm): Theo đoạn trích, khi trở lại chốn cũ quê xưa, Từ Thức thấy những cảnh tượng gì?
Gợi ý:

Từ Thức nhận ra sự thay đổi lớn ở quê hương.

Câu 3 (1,0 điểm): Chỉ ra và nêu tác dụng của yếu tố kì ảo trong đoạn trích.
Gợi ý:

Yếu tố kì ảo: Từ gặp tiên, cỗ xe cẩm vân, xe mây hóa chim loan.
Tác dụng: Tăng tính hấp dẫn và chứa đựng thông điệp sâu sắc.

Câu 4 (1,0 điểm): Em hãy lí giải sự lựa chọn của Từ Thức ở cuối đoạn trích: Chàng bèn mặc áo cừu nhẹ, đội nón lá ngắn, vào núi Hoành Sơn, rồi sau không biết đi đâu mất.
Gợi ý:

Lựa chọn: Từ Thức rời xa cuộc sống trần gian.
Lý do: Chàng không thuộc về cõi thần tiên, cũng không hợp với nhân gian.

Câu 5 (1,0 điểm): Rút ra một thông điệp ý nghĩa nhất và lí giải.
Gợi ý:

Thông điệp: Chúng ta cần biết bằng lòng với thực tại.

5 Câu hỏi tự học ở nhà

Câu hỏi 1: Tóm tắt nội dung chính của đoạn trích “Từ Thức lấy vợ tiên”.

Câu hỏi 2: Phân tích ý nghĩa của yếu tố kỳ ảo trong đoạn trích.

Câu hỏi 3: Vì sao Từ Thức cảm thấy lạc lõng và quyết định rời xa cuộc sống trần gian?

Câu hỏi 4: Theo em, chi tiết “xe mây hóa chim loan” có ý nghĩa tượng trưng cho điều gì?

Câu hỏi 5: Rút ra bài học về thái độ sống và cách đối mặt với thực tại từ câu chuyện.

Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.