Phần I. Đọc – hiểu (4.0 điểm)
Đọc ngữ liệu sau và thực hiện các yêu cầu:
BÃO VÀ MỘT SỐ HIỂU BIẾT VỀ BÃO
Bão, một thiên tai gắn liền với Việt Nam vào hằng năm. Các cơn bão thường gây ra những tổn thất cực kỳ lớn đối với đời sống về vật chất cũng như tinh thần của người dân
Khái niệm bão là gì?
Bão là một trạng thái nhiễu động của khí quyển mang tính biến chuyển của các tầng khí quyển và xếp vào loại hình thời tiết cực đoan. Bão là một loại hình tình trạng thời tiết xấu của thiên nhiên gây ra cho con người. Cơ bản, bão là thuật ngữ để chỉ không khí bị nhiễu động mạnh. Có rất nhiều loại bào như: Bão tuyết, bão cát, giông,.. Tuy vậy, bão ở Việt Nam thường được các nhà đài hay mọi người dùng để chỉ bão nhiệt đới (Tình trạng thời tiết gió rít mạnh kèm theo mưa nặng hạt và chỉ sinh ra ở những nước gần vùng biển nhiệt đới gió mùa).[…] Mắt bão là gì ?
Là một phần của bão, mắt bão nằm ở chính giữa trung tâm của bão. Tuy bão có sức phá huỷ lớn, nhưng trái ngược với nó, mắt bão là một vùng có thời tiết đa phần là bình yên, điều này làm cho mắt bão là nơi có gió không lớn, trời quang mây tạnh. Bao quanh mắt bão là những xoáy thuận nhiệt đới hay còn gọi là bão, tại đây những xoáy thuận chuyển động với tốc độ cao, bao bọc mắt bão và không cho không khí lọt vào.
Mắt bão thường có bán kính từ 15- 35 km (10 – 20 dặm) tuỳ theo độ lớn của bão. Các cơn bão phát triển nhanh chóng tạo thành những mắt bão siêu nhỏ (mắt bão lỗ kim) hay những cơn bão có mắt bị mây che đi mất, thì cần phải có những phương thức như quan sát bằng thuyền hoặc máy bay săn bão dưới sự đánh giá vận tốc gió sụt giảm ở đâu để chỉ ra mắt bão nằm ở đâu. Từ đó giảm thiểu những khó khăn khi các nhà khí tượng phán đoán thời tiết.Hình ảnh về mắt bão và thành mắt bão (nguồn: sưu tầm)
Nguyên nhân hình thành bão
Nguyên nhân chủ quan từ con người
Bên cạnh những nguyên nhân khách quan từ các thành tố tự nhiên thì không thể không kể đến một số nguyên nhân chủ quan từ con người. Hiện tựợng biến đổi khí hậu là một phần nguyên nhân gây ra tình trạng bão ngày một nhiều. Do lượng khí CO2 từ khí thải nhà kính và khí CH4 từ các hoạt động công nghiệp. Điều đó, khiến cho bầu khí quyển trở nên nóng hơn và tăng mức độ hấp thụ nhiệt, thúc đẩy quá trình bay hơi diễn ra nhanh hơn, làm tăng độ ẩm của bầu khí quyển, tạo nên sức mạnh lớn cho những cơn bão khắc nghiệt hơn và sức tàn cũng phá nặng nề không kém.
Nguyên nhân khách quan từ tự nhiên
Một số nguyên nhân chủ yếu có thể kể đến các thành tố như: ánh sáng mặt trời, biển và sự hình thành của hơi nước.
Nguyên nhân chủ yếu hình thành bão được phân tích là khi ánh sáng mặt trời chiếu xuống biển làm cho nước bay hơi. Tạo ra một luồng khí ẩm phía trên mặt biển, khi gặp điều kiện thuận lợi ở nơi có áp suất thấp, nước biển sẽ bay hơi nhiều hơn, với vị trí cao hơn để tạo thành cột khí ẩm.
Và khi lên cao, cột khí ẩm này sẽ trở nên lạnh hơn. Khi đã đạt đến thời điểm nhất định nó sẽ ngưng tụ thành nước và bị không khí xung quanh làm nóng. Có một tỷ lệ thuận giữa 3 yếu tố là không khí, hơi nước và khí ẩm. Khi hút lại với nhau tạo nên tác động lực quán tính với hoàn lưu quay.
Trả lời cho câu hỏi nguyên nhân hình thành bão như thế nào? Điều đó còn phụ thuộc vào tốc độ xoáy phải lớn hơn 17m/s. Tiếp đó không khí bay lên và định hình trên tầng cao, từ đó hình thành nên những vùng áp cao trên đám mây và đẩy không khí thành mắt bão.
Tác hại và hậu quả của bão là gì?
Nhắc tới bão là nhắc tới những kí ức đau buồn mà chúng ta phải gánh chịu, những hậu quả đáng tiếc do bão đã gây ra cho chúng ta là cực kì lớn. Mưa lớn, ngập lụt, gió thổi mạnh, sấm chớp, lốc xoáy làm hư hỏng nhà cửa, thiệt hại cơ sở vật chất, mùa màng và ảnh hưởng trực tiếp tới tính mạng của con người. […](Theo báo Điện tử Đảng cộng sản Việt Nam, https://dangcongsan.vn/, thứ sáu, 21/04/2023)
Câu 1: Văn bản “Bão và một số hiểu biết về bão” thuộc loại văn bản nào?
Gợi ý: Xem xét loại nội dung văn bản cung cấp.
Câu 2: Em hãy nêu PTBĐ chính của văn bản?
Gợi ý: Xác định cách thức mà văn bản được viết để truyền tải thông tin.
Câu 3: Mục đích chính của văn bản trên là gì?
Gợi ý: Văn bản nhằm cung cấp thông tin về điều gì?
Câu 4: Câu chủ đề của đoạn văn “Bên cạnh những nguyên nhân khách quan từ các thành tố tự nhiên… và sức tàn cũng phá nặng nề không kém” là câu nào?
Gợi ý: Xác định câu mở đầu hoặc câu mang ý chính của đoạn.
Câu 5: Tác dụng của phương tiện phi ngôn ngữ trong văn bản là gì?
Gợi ý: Xem xét cách hình ảnh minh hoạ hỗ trợ văn bản.
Câu 6: Theo em, để phòng chống tác hại của bão, chúng ta cần có biện pháp nào?
Gợi ý: Nghĩ đến các giải pháp ngăn ngừa và đối phó với bão.
Câu 7: Viết đoạn văn ngắn nêu suy nghĩ của em về ý nghĩa phong trào ủng hộ đồng bào bị ảnh hưởng của bão lũ những năm qua trên đất nước ta.
Gợi ý: Tập trung vào giá trị nhân văn và tinh thần đoàn kết của phong trào.
5 Câu hỏi tự học ở nhà
Câu hỏi 1: Hãy nêu định nghĩa về bão theo văn bản trên?
Câu hỏi 2: Mắt bão có những đặc điểm nào nổi bật?
Câu hỏi 3: Phân tích vai trò của biến đổi khí hậu trong việc hình thành bão?
Câu hỏi 4: Vì sao bão ở Việt Nam thường là bão nhiệt đới?
Câu hỏi 5: Những hậu quả chính mà bão gây ra đối với đời sống con người là gì?
Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!
