I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau:
“… Đêm giao thừa, bên cạnh nồi bánh chưng sôi sình sịch, bõ già đang chăm chú canh nồi kẹo mạch nha. Cụ Kép dặn bõ già phải cẩn thận xem lửa kẻo lơ đễnh một chút là khê mất nồi kẹo.
Hai ông ấm, con trai cụ Kép, người lớn tuổi đứng đắn như thế, mà lại ngồi gần đấy, phất giấy vào những nan lồng. Thực là hai đứa trẻ con đang ngồi nghịch với lồng bàn giấy. Họ trịnh trọng ngồi dán hồ, vuốt giấy. Ông cụ Kép đứng kèm bên, mỗi lúc lại nhắc:Này Cả, thầy tưởng miệng lồng bàn, con nên đan to hơn miệng chậu. Con chạy ra, lấy cái que đo lại lợi chậu xem. Nếu rộng thì hỏng hết. Đo lợi chậu Mặc lan thôi.
Hai ông ấm, ngồi phất được đến mười cái lồng bàn giấy. Họ rất vui sướng vì họ tin đã làm toại được sở thích của cha già. Cụ Kép co ro chạy từ nồi mạch nha, qua đám lồng bàn giấy, đến cái rổ đá cuội đã ráo nước thì cụ ngồi xổm xuống, ngồi lựa lấy những viên đá thật trắng, thật tròn, để ra một mẹt riêng. Ông ấm cả, ông ấm hai lễ mễ bưng những chậu Mặc lan vào trong nhà. Cả ba ông con đều nhặt những hòn cuội xấu nhất, méo mó, xù xì trải xuống mặt đất những chậu lan gần nở. Mỗi lần có một người đụng mạnh vào rò lan đen, cụ Kép lại xuýt xoa như có người châm kim vào da thịt mình….”
(Trích Hương cuội. Tập truyện ngắn Vang bóng một thời của Nguyễn Tuân, 1940)
Chú thích:cụ Kép: một nhà Nho trước Cách mạng tháng Tám năm 1945.
bõ già: người đầy tớ già (Từ điển tiếng Việt, Viện Ngôn ngữ học, Hà Nội, 1998, Hoàng Phê chủ biên).
cậu ấm: gọi con trai quan lại thời trước (Hoàng Phê, Từ điển tiếng Việt, Viện Ngôn ngữ học, Hà Nội, 1998, chủ biên).
Câu 1 (0,5 điểm). Xác định ngôi kể của đoạn trích.
Gợi ý: Ngôi kể trong tác phẩm là gì?
Câu 2 (0,5 điểm). Đoạn trích trên miêu tả sinh hoạt trong gia đình cụ Kép vào thời điểm nào?
Gợi ý: Để ý các chi tiết liên quan đến bối cảnh thời gian.
Câu 3 (1,0 điểm). Nêu nội dung của đoạn trích.
Gợi ý: Tập trung vào hình ảnh sinh hoạt gia đình, nhân vật và các hoạt động chính được miêu tả.
Câu 4 (1,0 điểm). Nhận xét về thái độ của tác giả với thú vui của cụ Kép trong đoạn trích trên.
Gợi ý: Chú ý cách tác giả miêu tả cụ Kép và các chi tiết biểu cảm.
Câu 5 (1,0 điểm). Từ đoạn trích trên, em suy nghĩ gì về vai trò của văn hóa truyền thống với cuộc sống hiện nay?
Gợi ý: Liên hệ nội dung đoạn trích với thực tiễn để rút ra ý nghĩa của văn hóa truyền thống.
5 Câu hỏi tự học ở nhà
Câu hỏi 1: Hãy nêu đặc điểm nổi bật của nhân vật cụ Kép qua đoạn trích.
Câu hỏi 2: Vì sao hai ông ấm trong đoạn trích lại cảm thấy vui sướng khi làm được sở thích của cụ Kép?
Câu hỏi 3: Phân tích ý nghĩa của hình ảnh “những viên đá thật trắng, thật tròn” được cụ Kép chọn lựa cẩn thận.
Câu hỏi 4: Theo em, tại sao tác giả Nguyễn Tuân lại lựa chọn không khí gia đình đêm giao thừa để làm bối cảnh cho đoạn trích?
Câu hỏi 5: Em có đồng tình rằng những thú vui tao nhã như chơi hoa, thưởng trà vẫn có ý nghĩa trong cuộc sống hiện đại? Vì sao?
Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!
