PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
HOA CHANH TRÁI VỤ
(Văn Như Cương)
Ngày xưa, tại một làng kia có đôi trai gái yêu nhau rất mặn mà. Người con trai khoẻ mạnh, dũng cảm và chân thành. Cô con gái thuỳ mị nết na, hay lam hay làm. Dân làng rất yêu mến và vun đắp cho mối tình đẹp đẽ của họ. Nhưng lễ cưới chưa kịp tổ chức thì giặc Pháp tràn đến. Từ vùng tạm chiếm, chúng đánh nống ra vùng tự do. Bộ đội ta vì thế yếu phải tạm rút quân đảm bảo toàn lực lượng. Làng rơi vào tay giặc.
Quân giặc hà hiếp dân lành, lập ấp dồn dân và xây đồn kiên cố trên quả đồi thấp đầu làng.
Người con trai quyết định bỏ trốn ra vùng tự do để gia nhập bộ đội chủ lực, còn cô gái ở lại làng hoạt động trong một tổ chức bí mật. Họ chia tay nhau trong một đêm tối trời tại vườn chanh cuối làng.
Tên đại uy đồn trưởng còn trẻ, dáng dấp hào hoa và nặng lòng căm thù Việt Minh. Hắn bị thương vào tay phải trong một trận kịch chiến với du kích. Vết thương đã lành, nhưng bàn tay mang tật, các ngón tay co quắp, không thể xoè ra, dân làng gọi là thằng Quắp.
Cô con gái được tổ chức phân công điều tra đồn địch. Cô phải làm quen với bọn lính và cả tên đồn trưởng để được phép ra vào đồn mua bán những thứ cần thiết cho chúng. Dân làng bắt đầu nghi ngờ, chê cười trách móc, cho rằng cô đã phản bội. Có người gặp cô đã ngoảnh mặt đi, nhổ nước bọt. Sự khinh miệt càng tăng khi mọi người biết cô đã có mang.
Cô sinh con trong sự khinh ghét của dân làng. Đứa con trai hoàn toàn khoẻ mạnh nhưng có một dị tật bẩm sinh: bàn tay phải của nó có các ngón nắm chặt, không bao giờ xoè ra. Nhiều lần tắm rửa cho con, người mẹ cố gỡ các ngón tay, nhưng thằng bé cứ khóc ngằn ngặt, nên đành thôi. Thật đáng đời quân Việt gian, cha quắp đẻ con quắp.
Chín tháng sau khi đứa bé chào đời, bộ đội ta bí mật tập kết chuẩn bị công đồn. Chính cô gái dẫn đường một mũi cấn công.
Người chồng chưa cưới của cô có mặt trong trận đánh, nhưng họ chỉ gặp nhau một phút trước khi cô hy sinh. Một quả bộc phá nổ gần đã hắt cô gái xuống, tim ngừng đập, nhưng toàn thân cô mềm mại.
Trận đánh thắng lợi, thi hài cô được đưa về ngôi đình làng, phủ lá cờ đỏ sao vàng. Khuôn mặt cô trông như đang ngủ.
Người ta bế đứa bé đến vĩnh biệt mẹ nó. Người chồng đưa tay bế đứa bé, nhìn vào mặt nó hồi lâu. Đứa bé đưa ngang cánh tay tật nguyền của mình và trước sự kinh ngạc của mọi người, năm ngón tay bé bỏng từ từ mở ra như năm cánh hoa. Giữa lòng bàn tay trắng hồng là nụ hoa chanh còn nguyên và cũng đang từ từ xoè cánh. Mùi hoa chanh trái vụ tràn ngập ngôi đình, ngào ngạt át cả trầm hương.
Người chồng ghì chặt đứa con vào ngực mình, anh hổn hển nói mỗi lúc một to: Con tôi, con tôi, con của tôi…
Bàn tay đứa bé nghiêng đi và hoa chanh rơi nhẹ nhàng như chim hạ cánh, đậu vào đôi môi người mẹ. Mọi người nín thở chờ phép lạ xuất hiện lần hai. Và đúng vậy, bộ ngực người mẹ trẻ bỗng căng phồng lên như vừa hít một hơi dài, khuôn mặt ửng hồng trở lại. Đôi mắt với hàng mi dài đang khép bỗng rung rinh rồi bừng mở to. Cô liếc nhìn chung quanh và trông thấy hai bố con đang ôm nhau.
Cậu bé được đặt tên là Chanh. Khi cậu tròn năm tuổi, người cha đã ngã xuống trên cánh đồng Mường Thanh một giờ trước khi toàn bộ quân Pháp ở Điện Biên Phủ lần lượt ra hàng
(Tạp chí Thế giới mới, Số 1, Tháng 1 năm 2006)
Câu 1: Xác định ngôi kể của văn bản.
Gợi ý: Dựa vào cách dẫn dắt nội dung và lời kể để xác định ngôi kể.
Câu 2: Hãy nêu hoàn cảnh của người con gái trong câu chuyện.
Gợi ý: Chú ý đến những chi tiết miêu tả cuộc sống và vai trò của người con gái trong bối cảnh chiến tranh.
Câu 3: Vì sao bàn tay của đứa trẻ được xem là chi tiết đặc biệt trong câu chuyện?
Gợi ý: Liên hệ chi tiết này với hoàn cảnh câu chuyện và ý nghĩa của nó.
Câu 4: Trong câu “Mùi hoa chanh trái vụ tràn ngập ngôi đình, ngào ngạt át cả trầm hương”, tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ gì? Hãy chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó.
Gợi ý: Chú ý các từ ngữ gợi hình, gợi cảm để xác định biện pháp tu từ.
Câu 5: Từ câu chuyện trên, em có suy nghĩ gì về sức mạnh của tình yêu và sự hy sinh trong chiến tranh?
Gợi ý: Đọc và liên hệ đến những giá trị nhân văn của câu chuyện.
5 Câu hỏi tự học ở nhà
Câu hỏi 1: Hình ảnh hoa chanh trái vụ trong câu chuyện mang ý nghĩa biểu tượng gì?
Câu hỏi 2: Tại sao người con gái trong câu chuyện lại chịu nhiều hiểu lầm và khinh miệt từ dân làng?
Câu hỏi 3: Bàn tay của đứa trẻ trong câu chuyện có vai trò gì trong việc làm sáng tỏ sự trong sáng và hy sinh của người mẹ?
Câu hỏi 4: Theo em, chi tiết kỳ ảo trong câu chuyện giúp tác giả truyền tải thông điệp gì về tình yêu và sự hy sinh?
Câu hỏi 5: Từ câu chuyện “Hoa chanh trái vụ”, em rút ra bài học nào về sự cảm thông và trân trọng những giá trị tinh thần?
Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!
