Đọc hiểu truyện: Hạ Đỏ của (Nguyễn Nhật Ánh)

Phần I. PHẦN ĐỌC HIỂU ( 4 điểm)

Mùa hè năm đó là mùa hè quê ngoại.

Cuối năm lớp chín, tôi học bù đầu, người xanh như tàu lá. Ngày nào mẹ tôi cũng mua bí đỏ về nấu canh cho tôi ăn. Mẹ bảo bí đỏ bổ óc, ăn vào học bài sẽ mau thuộc. Trước nay, tôi vốn thích món này. Bí đỏ nấu với đậu phộng thêm vài cọng rau om, ngon hết biết. Nhưng ngày nào cũng phải buộc ăn món đó, tôi đâm ngán. Hơn nữa, dù dạ dày tôi bấy giờ tuyền một màu đỏ, trí nhớ tôi vẫn chẳng khá lên chút nào. Tôi học trước quên sau, học sau quên trước. Vì vậy tôi phải học gấp đôi những đứa khác.
Tối, tôi thức khuya lơ khuya lắc. Sáng, tôi dậy từ lúc trời còn tờ mờ. Mắt tôi lúc nào cũng đỏ kè. Ba tôi bảo :
– Nhất định đầu thằng Chương bị hở một chỗ nào đó. Chữ nghĩa đổ vô bao nhiêu rớt ra bấy nhiêu. Thế nào sang năm cũng phải hàn lại.
Mẹ tôi khác ba tôi. Mẹ không phải là đàn ông. Mẹ không nỡ bông phèng trước thân hình còm nhom của tôi. Mẹ xích lại gần tôi, đưa tay nắn nắn khớp xương đang lồi ra trên vai tôi, bùi ngùi nói :
– Mày học hành cách sao mà càng ngày mày càng giống con mắm vậy Chương ơi !
Giọng mẹ tôi như một lời than. Tôi mỉm cười trấn an mẹ:
– Mẹ đừng lo! Qua kỳ thi này, con lại mập lên cho mẹ coi!
Không hiểu mẹ có tin lời tôi không mà tôi thấy mắt mẹ rưng rưng. Thấy mẹ buồn, tôi cũng buồn lây. Nhưng tôi chẳng biết cách nào an ủi mẹ. Tôi đành phải nín thở nuốt trọn một tô canh bí đỏ cho mẹ vui lòng.
Dù sao, công của tôi không phải là công cốc. Những ngày thức khuya dậy sớm đã không phản bội lại tôi. Kỳ thi cuối năm, tôi xếp hạng khá cao.
Ba tôi hào hứng thông báo:
– Sang năm ba sẽ mua cho con một chiếc xe đạp.
Mẹ tôi chẳng hứa hẹn gì. Mẹ chỉ “thưởng” tôi một cái cốc trên trán:
– Cha mày! Từ nay lo mà ăn ngủ cho lại sức nghe chưa!
Ba tôi vui. Mẹ tôi vui. Nhưng tôi mới là người vui nhất. Tôi đàng hoàng chia tay với những tô canh bí đỏ mà không sợ mẹ tôi thở dài. Dù sao thì cũng cảm ơn mày, cơn ác mộng của tao, nhưng bây giờ xin tạm biệt nhé! Tôi cúi đầu nói thầm với trái bí cuối cùng đang nằm lăn lóc trong góc bếp trước khi cung tay cốc cho nó một phát.

(Trích Hạ đỏ, Nguyễn Nhật Ánh, Nxb Trẻ, 2019)

Đọc hiểu truyện: Hạ Đỏ của (Nguyễn Nhật Ánh)

Câu 1 (0,5 điểm): Đoạn trích trên được kể theo ngôi thứ mấy? Ai là người kể chuyện?

Click vào đây để xem đáp án
Đoạn trích được kể theo ngôi thứ nhất. Nhân vật “tôi” là người kể chuyện.
Gợi ý: Câu chuyện được kể từ góc nhìn của nhân vật “tôi”, người trực tiếp trải qua những sự kiện trong câu chuyện.

Câu 2 (0,5 điểm): Theo em, việc nhân vật tôi học trước quên sau, học sau quên trước nên đã học gấp đôi những đứa khác thể hiện phẩm chất gì của nhân vật tôi?

Click vào đây để xem đáp án
Việc nhân vật “tôi” học gấp đôi những đứa khác thể hiện phẩm chất cần cù, chăm chỉ, nỗ lực hết mình và kiên nhẫn.
Gợi ý: Câu trả lời cần làm nổi bật sự kiên trì và ý chí học tập của nhân vật “tôi”, dù gặp khó khăn nhưng vẫn cố gắng vượt qua.

Câu 3 (1,0 điểm): Nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong câu “Cuối năm lớp chín, tôi học bù đầu, người xanh như tàu lá”.

Click vào đây để xem đáp án
Biện pháp tu từ so sánh “người xanh như tàu lá” làm nổi bật sự mệt mỏi, kiệt sức của nhân vật “tôi” do học quá sức, đồng thời cũng thể hiện sự quyết tâm và nỗ lực hết mình trong việc học.
Gợi ý: Tác dụng của biện pháp so sánh là làm rõ hình ảnh của nhân vật trong trạng thái học tập căng thẳng, mệt mỏi nhưng vẫn không từ bỏ.

Câu 4 (1,0 điểm): Chi tiết “Thấy mẹ buồn, tôi cũng buồn lây. Nhưng tôi chẳng biết cách nào an ủi mẹ. Tôi đành phải nín thở nuốt trọn một tô canh bí đỏ cho mẹ vui lòng” gợi cho em những suy nghĩ gì về tình cảm của nhân vật tôi đối với người mẹ của mình?

Click vào đây để xem đáp án
Chi tiết này thể hiện tình cảm trân trọng, biết ơn của nhân vật “tôi” đối với mẹ. Nhân vật “tôi” dù không thể an ủi mẹ bằng lời nói, nhưng vẫn làm hết sức mình để mẹ vui lòng, thể hiện sự hy sinh và yêu thương.
Gợi ý: Tình cảm của nhân vật “tôi” đối với mẹ là sự biết ơn và tình yêu thương vô điều kiện. Dù cảm thấy mệt mỏi và ngán ngẩm, nhưng nhân vật vẫn cố gắng làm mẹ vui.

Câu 5 (1,0 điểm): Em rút ra được 01 thông điệp tích cực sau khi đọc văn bản. Vì sao em lại chọn thông điệp đó?

Click vào đây để xem đáp án
Thông điệp: “Phải biết trân trọng và yêu thương mẹ”.
Thông điệp này được rút ra từ sự hy sinh của nhân vật “tôi” để mẹ vui, mặc dù cuộc sống học tập của nhân vật rất khó khăn. Việc nhân vật cố gắng dù mệt mỏi để làm mẹ vui là hành động thể hiện tình yêu và lòng biết ơn đối với mẹ.
Gợi ý: Đọc xong văn bản, bạn có thể nhận thấy sự hy sinh của mẹ và tình cảm con cái dành cho mẹ là vô cùng quan trọng. Thông điệp này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc biết yêu thương và trân trọng mẹ trong cuộc sống.

5 Câu hỏi tự học ở nhà:

Câu hỏi 1: Đoạn trích trên được kể theo ngôi thứ mấy và ai là người kể chuyện?

Câu hỏi 2: Theo em, việc nhân vật “tôi” học gấp đôi những đứa khác thể hiện phẩm chất gì của nhân vật “tôi”?

Câu hỏi 3: Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong câu “Cuối năm lớp chín, tôi học bù đầu, người xanh như tàu lá” là gì?

Câu hỏi 4: Chi tiết “Thấy mẹ buồn, tôi cũng buồn lây. Nhưng tôi chẳng biết cách nào an ủi mẹ. Tôi đành phải nín thở nuốt trọn một tô canh bí đỏ cho mẹ vui lòng” gợi cho em suy nghĩ gì về tình cảm của nhân vật “tôi” đối với mẹ?

Câu hỏi 5: Em rút ra được thông điệp tích cực nào sau khi đọc văn bản? Giải thích lý do em chọn thông điệp đó.

Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.

Đây là phần Đọc hiểu truyện: Hạ Đỏ của (Nguyễn Nhật Ánh) được trích từ ngân hàng đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ Văn  năm học 2025 – 2026.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *