PHẦN I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện yêu cầu:
[…]
Nghe đàn ta đã chạnh buồn,
Lại rầu nghe nỗi nỉ non mấy lời.
65. “Cùng một lứa bên trời lận đận,
Gặp gỡ nhau lọ sẵn quen nhau (1)
Từ xa kinh khuyết bấy lâu
Tầm Dương đất trích gối sầu hôm mai.
69. Chốn cùng tịch (2) lấy ai vui thích,
Ta chẳng nghe đàn địch cả năm:
Sông Bồn gần chốn cát lầm,
Lau vàng, trúc võ, âm thầm quanh hiên.
73. Tiếng chi đó nghe liền sớm tối:
Cuốc kêu sầu, vượn hót véo von.
Hoa xuân nở, nguyệt thu tròn,
Lần lần tay chuốc chén son ngập ngừng.(3)
77. Há chẳng có ca rừng, địch nội?
Giọng líu lo buồn nỗi khó nghe.(4)
Tì bà nghe dạo canh khuya,
Dường như tiên nhạc gần kề bên tai.
81. Hãy ngồi lại gảy chơi khúc nữa,
Sẽ vì nàng soạn sửa bài ca”.
Đứng lên dường cảm lời ta,
Lại ngồi lựa phím đàn đà kíp dây
85. Nghe não nuột khác tay đàn trước,
Khắp tiệc hoa sướt mướt lệ rơi.
Lệ ai chan chứa hơn người?
Giang Châu Tư mã đượm (5) mùi áo xanh.(6)
(Trích Tì bà hành, Bạch Cư Dị, bản dịch của
Phan Huy Vịnh, Thơ Đường, tập 2 )
Câu 1 (0,5 điểm): Xác định thể thơ của văn bản trên?
Gợi ý: Quan sát cách gieo vần và nhịp điệu trong bài thơ để xác định thể thơ.
Câu 2 (1 điểm): Ghi lại những từ ngữ khắc họa tình cảnh, tâm trạng của nhà thơ trong 8 dòng thơ từ 65 đến 72. Qua những từ ngữ đó em hiểu gì về cảnh ngộ của nhà thơ?
Gợi ý: Đọc kỹ đoạn thơ để tìm các từ ngữ miêu tả tâm trạng và cảnh ngộ của nhà thơ.
Câu 3 (0,5 điểm): Em hiểu thế nào về hình ảnh “Hoa xuân nở, nguyệt thu tròn”?
Gợi ý: Tìm hiểu ý nghĩa thực và biểu tượng của hình ảnh trong câu thơ.
Câu 4 (1 điểm): Khi nghe tiếng đàn tì bà của người ca nữ ở nơi đất khách, nhà thơ đã ví “Tì bà nghe dạo canh khuya,/Dường như tiên nhạc gần kề bên tai.”. Việc sử dụng phép so sánh trong hai dòng thơ mang lại hiệu quả nghệ thuật gì?
Gợi ý: Phân tích cách so sánh tiếng đàn với “tiên nhạc” để làm rõ hiệu quả nghệ thuật.
Câu 5 (1 điểm): Trong thi ca, nhiều nhà thơ đã sử dụng ngôn từ để miêu tả âm thanh dân tộc. Bạch Cư Dị ca ngợi tiếng đàn tì bà, còn Lữ Giang đã viết về tiếng đàn bầu. Qua những dòng thơ của Lữ Giang, em có cảm nhận như thế nào về âm thanh tiếng đàn bầu dân tộc?
Gợi ý: Phân tích cảm xúc và ý nghĩa mà âm thanh đàn bầu mang lại từ đoạn thơ của Lữ Giang.
5 Câu hỏi tự học ở nhà
Câu hỏi 1: Em hãy phân tích ý nghĩa của cụm từ “bên trời lận đận” trong đoạn thơ. Từ đó, em cảm nhận được gì về tâm trạng và cảnh ngộ của nhà thơ?
Câu hỏi 2: Hình ảnh “Cuốc kêu sầu, vượn hót véo von” trong bài thơ gợi lên âm thanh như thế nào? Qua đó, em hiểu gì về không gian sống của nhà thơ?
Câu hỏi 3: Trong câu thơ “Dường như tiên nhạc gần kề bên tai”, em cảm nhận được điều gì về tài năng của người nghệ sĩ và giá trị của nghệ thuật tiếng đàn tì bà?
Câu hỏi 4: Em hãy viết một đoạn văn (5-7 câu) trình bày cảm nhận của mình về hình ảnh thiên nhiên được khắc họa trong đoạn thơ từ dòng 65 đến dòng 72.
Câu hỏi 5: Từ đoạn thơ trên, em rút ra bài học gì về cách trân trọng giá trị của nghệ thuật và những cảm xúc mà nghệ thuật mang lại cho con người?
Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!
