Đọc hiểu thơ: Lời ru trong bão (Nguyễn Duy)

Đoạn trích viết theo thể thơ lục bát.

Ta hát bài hát… điệp lại bốn lần trong đoạn trích.

Tác dụng: nhấn mạnh và làm nổi bật những tiếng hát hân hoan, xúc động của nhà thơ trước thiên nhiên (cây, trời, sông) và chính mình (ta).

Nhân vật trữ tình ta đã hát bốn bài hát: bài hát của cây, bài hát của trời, bài hát của sông và bài hát của ta. Những từ ngữ gợi tả nội dung của từng bài hát:

– Bài hát của cây: Cây cối đâm chồi nảy lộc, xanh tươi mát lành, tỏa bóng êm đềm khắp đất nước thân yêu.

– Bài hát của trời: Ánh mặt trời như vầng lửa rực sáng và ấm nóng tỏa nguồn năng lượng vĩnh cửu.

– Bài hát của sông: Dòng sông từ thượng nguồn góp gom cát bụi, để thành giòng phù sa quý giá tưới tắm cho đồng bãi quê hương, trong suốt dặm dài đổ về phía biển.

– Bài hát của ta: Bài hát của chính lòng mình, bản giao hưởng hòa quyện của hai mạch nguồn yêu thương lớn – yêu thiên nhiên và yêu con người.

Những dòng thơ này trích ra từ bài thơ Lời ru trong bão của nhà thơ Nguyễn Duy. Lời ru dùng để hát, để vỗ về trẻ thơ đi vào giấc ngủ, gọi là hát ru. Có lẽ bởi thế, ở đây nhân vật trữ tình ta đã hát lên các bài hát dịu dàng nhất, sâu thẳm nhất của lòng mình. Hát để giãi bày tình yêu bất tận với thiên nhiên, đất nước và con người. Mỗi bài hát được cất lên đều gợi ra những vẻ đẹp riêng, vừa vĩ đại, hoành tráng vừa nên thơ, bình dị.

Chính những bài hát ấy giúp ta hiểu được tình yêu của nhà thơ với cuộc sống này. Đó là tình cảm mê đắm hân hoan và thương yêu cháy bỏng trước mọi sắc thái, màu vẻ, cung bậc của cây, của trời, của sông, trên dải đất quê hương. Trong mắt nhìn của nhà thơ, không có một cái gì tồn tại lưng chừng. Tất cả đều phải phô ra hết mức trạng thái sống của nó. Điều đặc biệt là tình yêu ấy hòa quyện, thống nhất trong bài hát của ta: yêu thiên nhiên với thiết tha yêu người. Phải có một tình yêu đằm thắm, mãnh liệt, tận cùng với cuộc đời này, nhà thơ mới đủ sức cất lên những khúc ca như thế!