Đọc văn bản sau:
Bảo kính cảnh giới (bài 42)
Nguyễn TrãiDửng dưng thế sự biếng đôi tranh(1),
Dầu mặc chê khen mặc dữ lành.
Bói ở(2) lần tìm non Tạ Phó(3),
Xin về xưa cởi ấn Ngu Khanh(4).
Láng giềng một áng mây bạc,
Khách khứa hai ngàn núi xanh.
Có thuở biếng thăm bạn cũ,
Lòng thơ nghìn dặm nguyệt ba canh(5).
(Nguồn Thơ Nôm Nguyễn Trãi và Nguyễn Bỉnh Khiêm, NXB Khoa học xã hội, 2021, tr278-279)
(1) Đôi tranh: đôi co tranh cãi. Cả câu ý nói: Dửng dưng với sự đời, ngại đôi co tranh cãi.
(2) Bói ở: do chữ Hán bốc cư có nghĩa là tìm ra nơi tốt mà ở.
(3) Non Tạ Phó: núi Đông Sơn, tỉnh Chiết Giang, nơi Tạ Phó, tức Tạ An, đời Tấn ẩn cư. Ý cả câu nói: Tạ Phó lần hồi bói, tìm ra núi Đông Sơn làm nơi ẩn cư.
(4) Ngu Khanh: một nhà du thuyết thời Chiến Quốc, giữ chức Thượng khanh nước Triệu, nên gọi là Ngu Khanh. Sau, Ngu Khanh từ quan, nộp ấn tín về viết sách gọi là Ngu thị Xuân Thu, để bình luận những được mất hay dở của quốc gia theo lối Kinh Xuân Thu. Cả câu ý nói: Ngu Khanh xưa cởi ấn từ quan xin về nhà viết sách.
(5) Ý cả câu: Lòng thơ vẫn lai láng nghĩ đến bạn bè nơi xa cách nghìn dặm.
Câu 1. Xác định thể thơ của bài thơ trên.
Câu 2. Những từ ngữ nào thể hiện thái độ sống ung dung, tự tại của tác giả trong hai câu thơ đầu?
Câu 3. Vẻ đẹp tâm hồn, nhân cách Nguyễn Trãi được thể hiện như thế nào trong hai câu thơ:
Bói ở lần tìm non Tạ Phó,
Xin về xưa cởi ấn Ngu Khanh.
Câu 4. Nêu ý nghĩa của việc sử dụng hai câu thơ lục ngôn sau:
Láng giềng một áng mây bạc,
Khách khứa hai ngàn núi xanh.
Câu 5. Anh/ Chị có đồng tình với quan điểm sống của tác giả trong câu hai thơ Dửng dưng thế sự biếng đôi tranh/ Dầu mặc chê khen mặc dữ lành không? Vì sao?
