Đọc hiểu thơ: Bàn Giao của Vũ Quần Phương

I. PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:

BÀN GIAO 

Rồi ông sẽ bàn giao cho cháu 

Bàn giao gió heo may 

Bàn giao góc phố 

Có mùi ngô nướng bay 

 

Ông sẽ chẳng bàn giao những tháng ngày vất vả 

Sương muối đêm bay lạnh mặt người 

Đất rung chuyển, xóm làng loạn lạc  

Ngọn đèn mờ, mưa bụi rơi 

 

Ông bàn giao tháng giêng hương bưởi 

Cỏ mùa xuân xanh dưới chân giày  

Bàn giao những mặt người đẫm nắng  

Đẫm yêu thương trên trái đất này 

 

Ông chỉ bàn giao một chút buồn 

Ngậm ngùi một chút, chút cô đơn  

Câu thơ vững gót làm người ấy(1) 

Ông cũng bàn giao cho cháu luôn.  

 (Theo Vũ Quần Phương”(2)  

Văn nghệ quân đội Xuân Giáp Ngọ 2014, tr.86)

 

Bàn Giao của Vũ Quần Phương

Câu 1 (0,5 điểm): Xác định phương thức biểu đạt của văn bản?

Gợi ý:

  • Phân tích nội dung chính để xác định phương thức.
  • Chú ý đến cảm xúc và tâm tư được gửi gắm trong bài thơ.
Click vào đây để xem đáp án
Phương thức biểu đạt: Biểu cảm

Câu 2 (0,5 điểm): Hãy chỉ ra và phân tích biện pháp tu từ chủ yếu được sử dụng trong bài thơ?

Gợi ý:

  • Đọc kỹ bài thơ để tìm biện pháp được sử dụng xuyên suốt.
  • Phân tích tác dụng của biện pháp ấy trong việc làm nổi bật nội dung.
Click vào đây để xem đáp án
  • Biện pháp tu từ: Điệp ngữ (“bàn giao”).
  • Tác dụng:
    • Tạo nhịp điệu, liên kết và làm bài thơ thêm sinh động, hấp dẫn.
    • Nhấn mạnh nội dung bài thơ: những điều ông muốn và không muốn bàn giao cho cháu.
    • Thể hiện tình cảm yêu thương, ước mong tốt đẹp của thế hệ đi trước dành cho thế hệ sau.

Câu 3 (1,0 điểm): Ở khổ thơ thứ hai, những thứ mà người ông chẳng bàn giao cho cháu là gì? Theo em, vì sao người ông lại không muốn bàn giao cho cháu những thứ đó?

Gợi ý:

  • Ghi lại những hình ảnh, từ ngữ thể hiện điều người ông không muốn bàn giao.
  • Giải thích lý do từ tình cảm của người ông với cháu.
Click vào đây để xem đáp án
  • Những thứ người ông chẳng bàn giao:
    • Những tháng ngày vất vả, sương muối đêm bay, đất rung chuyển, xóm làng loạn lạc, ngọn đèn mờ, mưa bụi rơi.
  • Lý do:
    • Đây là những hình ảnh tượng trưng cho khó khăn, gian khổ, đau thương mà thế hệ ông đã trải qua.
    • Người ông yêu thương cháu, mong muốn cháu và thế hệ sau được sống cuộc đời bình yên, hạnh phúc.

Câu 4 (1,0 điểm): Xác định nội dung chính của bài thơ?

Gợi ý:

  • Tóm tắt các khổ thơ để rút ra nội dung xuyên suốt.
  • Chú ý đến sự bàn giao của ông như một lời gửi gắm.
Click vào đây để xem đáp án
  • Nội dung chính: Bài thơ thể hiện tình cảm yêu thương, những ước mong tốt đẹp mà người ông gửi lại cho cháu, đồng thời cũng là sự trao truyền của thế hệ đi trước dành cho thế hệ sau.

Câu 5 (1,0 điểm): Chúng ta hôm nay đã nhận bàn giao từ thế hệ cha ông đi trước rất nhiều điều quý giá, thiêng liêng. Theo em, chúng ta cần có thái độ gì trước những điều được bàn giao ấy?

Gợi ý:

  • Liệt kê những thái độ cần thiết khi tiếp nhận di sản của cha ông.
  • Nêu rõ trách nhiệm của bản thân và thế hệ trẻ.
Click vào đây để xem đáp án
  • Thái độ cần có:
    • Biết ơn những gì thế hệ cha ông đã để lại.
    • Trân trọng, tự hào về những giá trị được bàn giao.
    • Có ý thức gìn giữ, bảo vệ những di sản ấy.
    • Phát huy những giá trị đã tiếp nhận để trao lại cho thế hệ mai sau.

5 Câu hỏi tự học ở nhà

Câu hỏi 1: Em hãy phân tích ý nghĩa của từ “bàn giao” trong bài thơ và lý do vì sao tác giả chọn từ này làm chủ đề xuyên suốt?

Câu hỏi 2: Trong bài thơ, người ông bàn giao cho cháu những điều gì? Những điều đó thể hiện mong muốn nào của thế hệ đi trước?

Câu hỏi 3: Em cảm nhận được những tình cảm nào của người ông dành cho cháu qua bài thơ?

Câu hỏi 4: Theo em, việc người ông “chẳng bàn giao” những điều vất vả, đau thương có ý nghĩa gì với cuộc sống của thế hệ sau?

Câu hỏi 5: Hãy viết một đoạn văn (5-7 câu) nêu cảm nghĩ của em về trách nhiệm gìn giữ và phát huy những giá trị được thế hệ trước bàn giao.

Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.

Đây là phần Đọc hiểu thơ Bàn Giao của Vũ Quần Phương được trích từ ngân hàng đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ Văn năm học 2025 – 2026.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *