Đọc văn bản:
SĨ DIỆN VÀ TỰ TRỌNG
Đã lắm rồi, người ta làm gì cũng nghĩ đến sĩ diện mà không mấy ai nghĩ đến lòng tự trọng. Chỉ khi họ bị xúc phạm, hoặc chứng kiến một sự xúc phạm diễn ra, người ta mới nói đến lòng tự trọng. Thật ra, lòng tự trọng mới là cái nền tảng hình thành nhân cách một con người chứ không phải là sự sĩ diện. Và lòng tự trọng cần được giáo dục, nhắc nhở thường xuyên từ khi mỗi người còn rất nhỏ.
Nếu phải định nghĩa thì tự trọng là tự tôn trọng bản thân mình và biết bảo vệ danh dự của cá nhân, là không cho phép người khác xúc phạm danh dự của mình. Vậy thế nào là tự tôn trọng bản thân? Tôn trọng bản thân thì phải biết hướng bản thân mình đến những giá trị tốt đẹp, biết tự xây dựng, rèn luyện bản thân để có được những phẩm chất tốt đẹp, ví dụ như sự trung thực, lòng nhân ái, ý chí cầu tiến, tinh thần trách nhiệm … Tôn trọng bản thân thì không được phép để cho bản thân mình làm điều gian dối, tồi tệ, nói lời xằng bậy, nghĩ điều bất chính. Biết bảo vệ danh dự cá nhân, chính là chúng ta cần phải mạnh dạn lên tiếng đấu tranh một cách có chừng mực, lịch sự trước những lời cáo buộc, buộc tội sai sự thật. Không cho phép người khác xúc phạm đến danh dự của mình nghĩa là mình đừng tự đánh mất danh dự, đừng làm việc gian dối hay hại người, có như vậy thì đứng trước những lời xúc phạm danh dự mà ai đó dành cho ta, ta mới đủ tự tin, đủ lý lẽ để bảo vệ danh dự của chính mình.
Nếu nói về vai trò, thì tự trọng là gốc, là tự bên trong thâm tâm biết hướng thiện, là chấp nhận nghe lời thật mà không thấy mất lòng, là biết nhìn nhận cái sai của bản thân, là biết sửa đổi khi ai đó góp ý; tự trọng là giá trị thật của con người, giúp chúng ta ngày càng hoàn thiện bản thân.
Còn sĩ diện là bề mặt bên ngoài, là bề mặt mà chúng ta muốn thể hiện cho người khác thấy để được xem trọng, là luôn tỏ ra tốt đẹp trước mặt người khác, là “tốt khoe, xấu che”, là không cho phép ai nói điều không tốt, không hay về mình cho dù điều ấy là sự thật; như vậy sĩ diện không khiến người ta tiến bộ hơn mà còn mất đi những mối quan hệ đáng quý. Bởi vì, người nói cái xấu, cái sai của ta chưa chắc đã là kẻ thù của ta mà chính là bạn tốt, là người thầy của ta. Và đôi khi, sĩ diện đẩy chúng ta đến vòng lao lý, tù tội. Một số học sinh, cũng vì sĩ diện mà sẵn sàng đánh, đâm, giết học sinh khác khi cảm thấy “mất mặt” chỉ bởi một ánh mắt vô tình bị xem là “nhìn đểu”, hay một thái độ bất cẩn nào đó bị xem là cố tình xúc phạm, “chơi quê”…(Vài điều muốn sẻ chia về sĩ diện và tự trọng, Nguyễn Xuân Phương, NXB Phụ nữ, trang 81)
Câu 1. Trong văn bản, tác giả đã định nghĩa tự trọng là gì?
Câu 2. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ trong những câu văn sau:
Tôn trọng bản thân thì phải biết hướng bản thân mình đến những giá trị tốt đẹp, biết tự xây dựng, rèn luyện bản thân để có được những phẩm chất tốt đẹp, ví dụ như sự trung thực, lòng nhân ái, ý chí cầu tiến, tinh thần trách nhiệm… Tôn trọng bản thân thì không được phép để cho bản thân mình làm điều gian dối, tồi tệ, nói lời xằng bậy, nghĩ điều bất chính.
Câu 3: Tác giả Nguyễn Xuân Phương đã thể hiện tư tưởng, thái độ gì qua văn bản?
Câu 4. Trình bày thông điệp sâu sắc nhất mà anh/chị rút ra từ văn bản.
