PHẦN I: ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc văn bản sau đậy và thực hiện yêu cầu nêu bên dưới:
TÌM CHA
Lê Thanh Huệ*Bóng thằng Hưng nhỏ bé, khoác giỏ nệm nổi bật giữa bưng biền vào lúc trời chiều vàng rực làm cả trại chú ý, xôn xao. Trên con đường đất đỏ, băng qua vùng cỏ năn xanh rờn một màu xanh man dại điểm vài bụi mua vàng vọt này thường không có bóng người. Sáng sớm hoặc chiều tối mới có những chiếc xe tải chở tù nhân lao động ở các chốt về. Con đường này không bao giờ có bóng trẻ em đi một mình vì nó là đoạn đường cụt nối vào trại giam.
Khi thằng Hưng vào đến cổng trại thì trưởng trại cũng vừa lững thững ra đến phòng trực. Giấu vẻ ngạc nhiên, ông vẫy nó lại gần:
– Con đến đây có chuyện chi?
– Dạ! Con đến tìm ba – Thằng Hưng tự tin trả lời, rồi nói thêm – Ba con là Hai Hơn…
Ra nó là con Hai Hơn, luôn nhậu nhẹt, say xỉn, quậy phá, đánh vợ, đánh con, đã được chính quyền địa phương giáo dục nhiều lần nhưng không chịu sửa chữa. Lần nhậu xỉn cuối cùng, y đánh vợ trọng thương. Lúc đưa đến bệnh viện, vợ y đã chết, để lại đứa con trai nhỏ tròn 5 tuổi. Như vậy bây giờ nó đã là 6 tuổi rồi. Trưởng trại quay lại bảo anh cảnh sát trong phòng trực: “Dẫn Hai Hơn ra đây”.
Trong lúc chờ Hai Hơn, ông tranh thủ quan sát cậu bé có mái tóc đỏ hoe, gầy gò, quần áo cũ kỹ, toàn thân nhuốm đỏ lớp bụi đường, càng đỏ hơn dưới ánh nắng chiều sắp tắt. Nó không mệt mà cặp mắt ánh lên vẻ nôn nao chờ đợi được gặp cha.
– Làm sao con biết được ba ở đây mà kiếm? – Trưởng trại hỏi.
– Dạ! Thằng Hưng kể lể bằng giọng vui vẻ. – Hồi trước nội nói ba đi làm xa, khi con lớn, ba mới về. Hôm bịnh quá, nội con mới nói cho con biết ba ở đây. Sáng nay con ra bến xe, hỏi đường lên đây. Các dì, các chú dẫn con đi, cho con ăn, cho con nhiều tiền nữa…
Thằng Hưng móc xấp tiền giấy lộn xộn gồm những tờ 2.000, 5.000 và cả những tờ 200, 500 đồng nhàu nát cho trưởng trại xem. Ông xua tay, bảo nó cất đi; vừa lúc đó, Hai Hơn được dẫn đến.
– Ba!… Thằng Hưng líu lưỡi gọi và ào đến ôm ba nó. Hai Hơn gỡ tay con, liếc mắt nhìn trại trưởng. Thấy không cần thiết, ông bước ra ngoài, lòng thầm nghĩ cách bố trí cho hai bố con tù nhân một nơi ngủ tử tế. Còn ngày mai, để rồi tính sau vậy. Đây là lần đầu tiên ông phải gặp trường hợp khó xử như vầy.
Hai Hơn cố giấu sự bối rối, cau có hỏi con:
– Mày lên đây một mình à
– Dạ! – Thằng Hưng hồ hởi – Con lên đây ở với ba luôn.
Hai Hơn sa sầm mặt, chua xót:
– Ở đây rồi mai về với nội. Nhà tù không có chỗ cho con nít.
– Ba không biết à? – Thằng Hưng bật khóc oà lên – Nội chết rồi! Con chỉ còn ba nữa thôi! Con không ở với ba thì ở với ai?!…
Hai Hơn bàng hoàng đứng chết lặng. Thằng Hưng cứ nắm tay hắn mà lắc, mà van xin:
– Con không quậy phá đâu. Con đem hết áo quần, cả vở, bút chì lên đây. Con học. Con quét nhà, nấu cơm, giặt đồ cho cả ba nữa. Con biết làm nhiều việc lắm! Ba cho con ở tù với ba!
– Con!… Lần đầu tiên trong đời, Hai Hơn thốt lên câu đó và ôm chặt lấy con mình. Khuôn mặt hắn nhăn nhúm trông đến thảm hại. Sự đau đớn và bối rối của hắn lan sang cả mấy chiến sĩ cảnh sát còn trẻ, khiến cho hoàng hôn tím lại trong bóng tối nhập nhoà đang lan tới…
(Nguồn :100 truyện ngắn cực hay NXB Văn nghệ thành phố Hồ Chí Minh, năm 1999)
• Chú thích
Nhà văn Lê Thanh Huệ sinh: 01 – 10- 1961 ở Triệu Thành, Triệu Phong, Quảng Trị. Hiện thường trú tại phường Tân Hưng Thuận, quận 12, thành phố Hồ Chí Minh. Là hội viên Hội Nhà báo Việt Nam. Hội viên Hội Nhà văn thành phố Hồ Chí Minh.
Truyện ngắn đầu tay in năm 1984. Có nhiều truyện ngắn, bút ký, kịch, phê bình văn học, tạp văn… in trên các báo trung ương và địa phương: Tuần Báo Văn Nghệ – Hội Nhà văn Việt Nam, Tạp chí Văn nghệ Quân đội, Báo Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh, Tạp chí Sông Hương, Báo Văn nghệ Long An, Báo Văn nghệ Hậu Giang, Báo Sài Gòn Giải phóng, Báo Tuổi trẻ..
Truyện ngắn “Tìm cha” đạt giải ba cuộc thi truyện rất ngắn của Tạp chí Thế giới tổ chức năm 1994 được Đài Truyền hình Viêt Nam sử dụng làm kịch bản cho phim truyện truyền hình” Tìm cha” được Đài Truyền Hình Việt Nam phát sóng lần đầu tiên trên kêng VTV 3 chương trình Văn nghệ chủ nhật 6/8/2000…
Câu 1 (0,5 điểm): Truyện được kể ở ngôi thứ mấy?
Gợi ý: Chú ý cách người kể chuyện sử dụng lời văn để dẫn dắt câu chuyện.
Câu 2 (0,5 điểm): Chỉ ra đâu là lời người kể chuyện, đâu là lời nhân vật trong đoạn sau:
*“Trong lúc chờ Hai Hơn, ông tranh thủ quan sát cậu bé có mái tóc đỏ hoe, gầy gò, quần áo cũ kỹ, toàn thân nhuốm đỏ lớp bụi đường, càng đỏ hơn dưới ánh nắng chiều sắp tắt. Nó không mệt mà cặp mắt ánh lên vẻ nôn nao chờ đợi được gặp cha. Làm sao con biết được ba ở đây mà kiếm? – Trưởng trại hỏi.
Dạ! Thằng Hưng kể lể bằng giọng vui vẻ. – Hồi trước nội nói ba đi làm xa, khi con lớn, ba mới về. Hôm bịnh quá, nội con mới nói cho con biết ba ở đây. Sáng nay con ra bến xe, hỏi đường lên đây. Các dì, các chú dẫn con đi, cho con ăn, cho con nhiều tiền nữa…”*
Gợi ý: Lời người kể chuyện là phần mô tả, lời nhân vật là phần đối thoại.
Câu 3 (1,0 điểm): Qua đoạn văn “cậu bé có mái tóc đỏ hoe, gầy gò, quần áo cũ kỹ, toàn thân nhuốm đỏ lớp bụi đường, càng đỏ hơn dưới ánh nắng chiều sắp tắt. Nó không mệt mà cặp mắt ánh lên vẻ nôn nao chờ đợi được gặp cha”, em cảm nhận gì về Hưng?
Gợi ý: Chú ý các chi tiết miêu tả ngoại hình và cảm xúc của Hưng.
Câu 4 (1,0 điểm): Những thông điệp văn bản muốn gửi tới người đọc là gì?
Gợi ý: Tập trung vào ý nghĩa nhân văn và bài học từ câu chuyện.
5 Câu hỏi tự học ở nhà
Câu hỏi 1: Em hãy phân tích hình ảnh cậu bé Hưng với những chi tiết được miêu tả trong đoạn văn: “cậu bé có mái tóc đỏ hoe, gầy gò, quần áo cũ kỹ, toàn thân nhuốm đỏ lớp bụi đường, càng đỏ hơn dưới ánh nắng chiều sắp tắt”.
Câu hỏi 2: Tại sao Hưng lại quyết định tự mình lên trại giam để tìm cha? Điều này nói lên điều gì về nhân vật?
Câu hỏi 3: Theo em, hình ảnh thằng Hưng trong truyện có ý nghĩa gì đối với nhân vật Hai Hơn?
Câu hỏi 4: Nếu em là thằng Hưng, em sẽ nói gì với cha của mình trong hoàn cảnh tương tự?
Câu hỏi 5: Qua câu chuyện “Tìm cha”, em rút ra bài học gì về tình cảm gia đình?
Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!
