PHẦN I: ĐỌC HIỂU (4 điểm)
Đọc đoạn văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
Bắt đầu câu chuyện, tôi phải hỏi ngay anh Trúc:
– Đám ấy là đám gì, đám gì mà có đủ từ ông bạc đầu đến lũ trẻ con!
Anh Trúc mỉm cười đáp:
– Đó là một đám ăn vạ!
Rồi vừa pha nước, anh ấy vừa tiếp:
– Cái tục ăn vạ, thiên hạ cũng nhiều nơi có. Nhưng mà có lẽ không đâu nặng bằng làng tôi. Bởi vì theo lệ làng tôi, quyền hành của bốn “trùm nhất” lớn lắm, bao nhiêu công việc trong làng đều do bọn họ quyết định, lý dịch cũng phải theo họ. Người nào cưỡng lại với họ, ấy là họ sẽ tìm cách ăn vạ.
Như đã thấy tôi không hiểu “ăn vạ” là gì, anh Trúc uống cạn chén nước rồi thêm:
– Chắc anh chưa được chứng kiến cuộc ăn vạ nào thì phải! Có gì đâu, người nào có lỗi với “làng” thì “làng” cứ việc mua lợn, mua rượu, mua gạo đem ra điếm làng mà ăn. Phí tổn bao nhiêu, người có lỗi đó phải chịu. Hôm nay họ ăn vạ lão Sửu. Tội nghiệp! Lão ấy hiền lành, thật thà nhất làng tôi đấy! Chỉ vì nhà đã lép vế, lại có bát ăn, một hôm một ông trong bốn ông “trùm” đến nhà hỏi vay gánh lúa, lão ta đi vắng, mụ vợ chối là không có, ông trùm kia lấy làm thù, cách vài hôm sau hắn mượn việc làng sinh sự cãi nhau với lão ấy, rồi hắn vu cho lão ta chửi làng và đem chuyện đó trình “làng”. “Làng” là bọn đó chứ có ai đâu! Chúng với hắn cũng như một đào một kép, cho nên khi thấy hắn trình, chúng liền hùa nhau bắt vạ lão Sửu.(Trích Một tiệc ăn vạ, phóng sự Việc làng, Ngô Tất Tố, NXB Văn học, 2022, tr. 103 – 109)
Câu 1. Dựa vào đoạn trích, hãy cho biết “ăn vạ” là gì?
Gợi ý: Tìm các đoạn miêu tả tục “ăn vạ” và cách nó được thực hiện ở làng quê.
Câu 2. Theo đoạn trích, lão Sửu bị “ăn vạ” là do nguyên nhân nào?
Gợi ý: Chú ý đến tình tiết giữa lão Sửu và một trong bốn ông “trùm nhất”.
Câu 3. Câu nói: “Bởi vì theo lệ làng tôi, quyền hành của bốn “trùm nhất” lớn lắm, bao nhiêu công việc trong làng đều do bọn họ quyết định, lý dịch cũng phải theo họ.” phản ánh thực trạng gì?
Gợi ý: Phân tích cách các ông “trùm nhất” kiểm soát làng quê qua lệ làng và quyền hành của họ.
Câu 4. Qua đoạn trích, tác giả đã bày tỏ thái độ gì với thực trạng ở nông thôn Việt Nam?
Gợi ý: Tìm các chi tiết bộc lộ cảm xúc của tác giả khi viết về tục “ăn vạ” và những người bị áp bức.
Câu 5. Anh/chị hãy đề xuất một số giải pháp góp phần bài trừ, xoá bỏ những hủ tục ở nông thôn Việt Nam?
Gợi ý: Dựa vào tình hình hiện tại, liên hệ với cách bài trừ những hủ tục lạc hậu.
5 Câu hỏi tự học ở nhà
Câu hỏi 1: Tục “ăn vạ” trong đoạn trích được định nghĩa như thế nào?
Câu hỏi 2: Nguyên nhân sâu xa nào khiến lão Sửu trở thành nạn nhân của tục “ăn vạ”?
Câu hỏi 3: Quyền hành của bốn “trùm nhất” trong làng được miêu tả ra sao và điều đó thể hiện điều gì về cơ cấu quyền lực ở làng quê?
Câu hỏi 4: Qua đoạn trích, anh/chị nhận thấy tác giả muốn phản ánh vấn đề gì nổi bật trong xã hội nông thôn thời kỳ đó?
Câu hỏi 5: Anh/chị có suy nghĩ gì về cách bài trừ hủ tục ở nông thôn hiện nay?
Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!
