Đọc văn bản sau và thực hiện yêu cầu:
TỰ THÁN (2)
Non hoang tranh vẽ chập hai ngàn
Nước mấy dòng thanh, ngọc mấy hàn.
Niềm cũ sinh linh đeo ắt nặng,
Cật chưng hồ hải, đặt chưa an,
Những vì thánh chúa, âu đời trị,
Há kể thân nhàn, tiếc tuổi tàn.
Thừa chỉ ai rằng thời khó ngặt,
Túi thơ chứa hết mọi giang san.
(Hợp tuyển văn học trung đại Việt Nam thế kỉ X – XIX, tập Một, Nxb Giáo dục, 2004, tr.379)
Chú thích:
– Chập hai ngàn: rợp bóng cây hai bên bờ sông (ngàn là ngạn).
– Ngọc mấy hàn: rút từ chữ “hàn ngọc” vì bản chất ngọc là thanh lãnh (trong và lạnh) nên dùng tượng trưng cho kẻ có tâm hồn trong suốt.
– Sinh linh: dân chúng.
– Cật chưng: chỉ thân mình. Cật chưng hồ hải: mình còn phải dãi dầu đây đó, chưa yên tâm.
– Thừa chỉ: chức học sĩ riêng của nhà vua ban cho Nguyễn Trãi, về sau là chức đứng đầu viện Hàn lâm, hàm tứ phẩm. Lúc này, Nguyễn Trãi khoảng bốn mươi tuổi.
– Giang san: giang sơn (núi sông, đất nước)
Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
Click vào đây để xem đáp án
Bài thơ được viết theo thể thơ Thất ngôn bát cú Đường luật.
Câu 2. Chỉ ra cặp câu thơ miêu tả vẻ đẹp trong trẻo của thiên nhiên?
Click vào đây để xem đáp án
Cặp câu thơ miêu tả vẻ đẹp trong trẻo của thiên nhiên là hau câu đề:
Non hoang tranh vẽ chập hai ngàn
Nước mấy dòng thanh, ngọc mấy hàn
Câu 3. Theo văn bản, vật gì có khả năng chứa hết mọi giang san?
Click vào đây để xem đáp án
Theo văn bản, túi thơ có khả năng chứa hết mọi giang san
Câu 4. Khái quát nội dung của bài thơ?
Click vào đây để xem đáp án
Nội dung của bài thơ Tự thán 2 là:
-Vẻ đẹp của núi sông Tổ quốc, hồn thơ trĩu nặng tình đời.
-Ngợi ca vẻ đẹp của Nguyễn Trãi. Ông sống một đời thanh bạch, giản dị, tấm lòng của ông luôn hướng về nhân dân và đất nước.
Câu 5. Vẻ đẹp nhân cách của Nguyễn Trãi được thể hiện như thế nào trong hai câu luận:
“Những vì thánh chúa, âu đời trị,
Há kể thân nhàn, tiếc tuổi tàn.”
Click vào đây để xem đáp án
Vẻ đẹp nhân cách của Nguyễn Trãi:
– Tấm lòng trung quân ái quốc, lo nước thương đời luôn thường trực.
– Khát khao được cống hiến cho đời.
Câu 6. Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ ẩn dụ được sử dụng trong câu thơ: “Nước mấy dòng thanh, ngọc mấy hàn.”
Click vào đây để xem đáp án
– Phép ẩn dụ: ngọc mấy hàn – chỉ người có tâm hồn trong suốt (0,5 điểm)
– Tác dụng: (0,75 điểm)
+Tăng tính sinh động hấp dẫn, gợi hình gợi cảm, tăng tính nhịp điệu cho lời thơ
+ Gián tiếp khẳng định cốt cách thanh cao, tâm hồn trong sáng của Nguyễn Trãi. Đồng thời thể hiện tấm lòng trung quân ái quốc, yêu nước thương dân của Nguyễn Trãi
Câu 7. Anh/chị cảm nhận gì về tấm lòng yêu nước thương dân của Nguyễn Trãi được thể hiện trong bài thơ trên?
Click vào đây để xem đáp án
– Luôn canh cánh bên lòng nỗi lo cho dân, cho nước. Suốt đời ôm ấp khát vọng lớn, lý tưởng cao cả là làm sao cho đất nước thái bình thịnh trị, với nỗi niềm “tiên ưu hậu lạc”.
– Nguyễn Trãi không cầu sự an nhàn cho bản thân mà chỉ muốn tận hiến cho đất nước.
– Khát vọng giúp nước giúp đời của ông vượt lên trên nỗi lo về tuổi tác.
– Điểm kết tụ hồn thơ Nguyễn Trãi những năm tháng cáo quan về ở ẩn vẫn là giang sơn.
Câu 8. Từ tâm sự của Nguyễn Trãi trong bài thơ “ Tự thán” (2), em thấy mình cần phải có thái độ sống thế nào với đất nước, quê hương?
Click vào đây để xem đáp án
Gợi ý:
– Sống không ngừng nỗ lực vươn lên để khẳng định bản thân và có trách nhiệm xây dựng, bảo vệ đất nước và nhân dân.
– Cống hiến và cho đi một cách trong sáng và cao đẹp, không được vị kỉ, vụ lợi…
