Đọc hiểu thơ: Biển, núi, em và sóng (Đỗ Trung Quân)

PHẦN I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:

BIỂN, NÚI, EM VÀ SÓNG

Xin cảm ơn những con đường ven biển
Cho rất nhiều đôi lứa dẫn nhau đi
Cám ơn sóng nói thay lời dào dạt
Hàng thùy dương nói hộ tiếng thầm thì

Anh như núi đứng suốt đời ngóng biển
Một tình yêu vươn chạm tới đỉnh trời
Em là sóng nhưng xin đừng như sóng
Ðã xô vào xin chớ ngược ra khơi
Anh như núi đứng nghìn năm chung thủy
Không ngẩng đầu dù chạm tới mây bay
Yêu biển vỗ dưới chân mình dào dạt
Dẫu đôi khi vì sóng núi hao gầy…

Cám ơn em dịu dàng đi bên cạnh
Biển ngoài kia xanh quá nói chi nhiều
Núi gần quá – sóng và em gần quá
Anh đủ lời để tỏ một tình yêu.

(Biển, núi, em và sóng, Đỗ Trung Quân, https://tapchisonghuong.com.vn, ngày 30/01/2013)

 

Đọc hiểu thơ: Biển, núi, em và sóng (Đỗ Trung Quân)

Câu 1. Xác định đề tài của văn bản

Gợi ý: Đề tài là nội dung chính xuyên suốt bài thơ, thường thể hiện cảm xúc hoặc mối quan hệ cụ thể.

Click vào đây để xem đáp án
Đề tài: Tình yêu đôi lứa.

Câu 2. Chỉ ra nhân vật trữ tình trong văn bản

Gợi ý: Nhân vật trữ tình là người bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ trong bài thơ.

Click vào đây để xem đáp án
Nhân vật trữ tình: “Anh” – đại diện cho người bày tỏ tình yêu, suy nghĩ, và cảm xúc trong bài thơ.

Câu 3. Nêu tác dụng phép tu từ so sánh trong khổ thơ sau:
Anh như núi đứng suốt đời ngóng biển
Một tình yêu vươn chạm tới đỉnh trời
Em là sóng nhưng xin đừng như sóng
Ðã xô vào xin chớ ngược ra khơi

Gợi ý: Chú ý đến hình ảnh “núi” và “sóng” đại diện cho tính cách và tình yêu của hai nhân vật.

Click vào đây để xem đáp án

Phép so sánh:
“Anh như núi” – Tượng trưng cho tình yêu vững chắc, kiên định.
“Em là sóng” – Gợi lên sự dịu dàng, tự do nhưng đôi lúc khó nắm bắt.
Tác dụng:
Tăng tính sinh động, gợi hình, và gợi cảm cho đoạn thơ.
Thể hiện tình yêu cao cả, thủy chung và khát khao sự đồng điệu trong tình yêu.
Nhấn mạnh sự kiên định của “anh” và lời mong ước chân thành từ “em” không rời xa.

Câu 4. Nêu ý nghĩa của lời cảm ơn trong khổ thơ mở đầu và khổ thơ cuối

Gợi ý: Lời cảm ơn có thể hướng đến thiên nhiên hoặc con người và liên kết với thông điệp chính của bài thơ.

Click vào đây để xem đáp án

Ý nghĩa trong khổ thơ mở đầu:
Cảm ơn con đường ven biển và sóng, thùy dương – nơi chứng kiến những mối tình đôi lứa, góp phần làm đẹp cho tình yêu.
Ý nghĩa trong khổ thơ cuối:
Cảm ơn “em” – người đồng hành dịu dàng trong tình yêu, là nguồn động lực và niềm hạnh phúc của nhân vật trữ tình.
Tổng ý nghĩa:
Lời cảm ơn nhấn mạnh sự trân trọng thiên nhiên, tình yêu, và những giá trị đẹp đẽ trong cuộc sống.

Câu 5. Anh/chị hãy nhận xét tình cảm của tác giả được thể hiện trong văn bản

Gợi ý: Chú ý vào cách tác giả dùng hình ảnh thiên nhiên và cảm xúc nhân vật để thể hiện tình cảm.

Click vào đây để xem đáp án
Tình cảm của tác giả:

Chân thành, trân quý: Bộc lộ sự trân trọng thiên nhiên tuyệt đẹp và tình yêu bền chặt, thủy chung.
Tinh tế, sâu lắng: Qua các hình ảnh biểu tượng như núi, sóng, biển, tác giả khéo léo bày tỏ sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên.
Mạnh mẽ nhưng nhẹ nhàng: Tình yêu trong bài thơ vừa mạnh mẽ, bền vững (núi), vừa nhẹ nhàng, dạt dào (sóng). Điều này tạo nên một thông điệp tình yêu đầy cảm hứng và nhân văn.

5 Câu hỏi tự học ở nhà

Câu hỏi 1: Xác định đề tài chính của bài thơ “Biển, núi, em và sóng” và nêu ý nghĩa của đề tài đó trong việc thể hiện cảm xúc của nhân vật trữ tình.

Câu hỏi 2: Chỉ ra hai hình ảnh biểu tượng trong bài thơ (núi và sóng) và phân tích ý nghĩa của chúng trong mối quan hệ tình yêu giữa “anh” và “em”.

Câu hỏi 3: Phép tu từ được sử dụng trong câu thơ “Anh như núi đứng nghìn năm chung thủy” có tác dụng gì trong việc bộc lộ tình cảm của nhân vật trữ tình?

Câu hỏi 4: Em hãy trình bày cảm nhận của mình về hình ảnh “biển ngoài kia xanh quá nói chi nhiều” trong bài thơ.

Câu hỏi 5: Từ bài thơ, em rút ra được thông điệp gì về tình yêu và sự gắn bó giữa con người và thiên nhiên?

Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.

Đây là phần Đọc hiểu thơ: Biển, núi, em và sóng (Đỗ Trung Quân) được trích từ ngân hàng đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ Văn  năm học 2025 – 2026.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *