Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
“Năm 1982, Larry Dossey, một bác sĩ người Mỹ đã đặt ra thuật ngữ “căn bệnh thời gian” để mô tả một tín điều đang ám ảnh nhiều người. Những người này thường tự nhủ: “Thời gian đang trôi đi, không còn đủ thời gian, và bạn phải nhanh hơn, nhanh hơn nữa mới bắt kịp nó”.
Sau khi dẫn lại một nhận xét tổng quát như thế, Carl Honoré (tác giả cuốn Ngợi ca sống chậm – bản dịch của Nhà xuất bản phụ nữ) tự đặt ra cho mình một loạt câu hỏi: Vì sao chúng ta luôn vội vã như vậy? Đâu là nguyên nhân tâm lí? Liệu có thể – và có nên ao ước – sống chậm lại?
Những căn bệnh được tác giả miêu tả đủ loại, ăn nhanh, đi vội, sống gấp, làm việc đến kiệt sức, hưởng thụ ngoài sức tưởng tượng. Bởi ở mọi nơi mọi chỗ, chúng ta khao khát tốc độ, nên đã tự làm hỏng cuộc đời đi, ông bảo vậy. “Thời đại của sự rồ dại” – tinh thần của khái quát đó trở đi trở lại nhiều lần trong tác phẩm. Từ đó, ông giới thiệu một giải pháp ngược lại, đã tự phát hình thành trong thực tế và ngày càng được tin theo, đó là sẵn sàng sống chậm, cốt tìm tới sự hài hòa. Những biện pháp nêu ra, như bớt thời giờ xem ti vi, để thêm thời gian đọc sách và làm vườn hoặc đan lát… chỉ là gợi ý. Trước tiên người ta phải nhận thức được rằng cố sao cho nhanh thường đồng nghĩa với vội vàng, hời hợt nôn nóng, đặt số lượng lên trên chất lượng. Đó là thứ tư duy đã lỗi thời. Còn chậm nghĩa là thư thái cẩn trọng, suy nghĩ thấu đáo. Nhanh và chậm chỉ là tương đối. Cái chính là mỗi người tìm cho mình một nhịp sống hợp lí.”
(Vương Trí Nhàn, Những chấn thương tâm lí hiện đại, NXB Trẻ, 2009)
Câu 1. Theo em, tại sao “nhanh và chậm chỉ là tương đối”?
Click vào đây để xem đáp án
Nhanh và chậm chỉ là tương đối bởi vì:
– Nhịp sống của mỗi người phụ thuộc vào nhiều yếu tố tương đối, không thể tuyệt đối chính xác.
– Xem xét mỗi người sống nhanh hay sống chậm dựa trên các căn cứ: Hoàn cảnh, áp lực cuộc sống, lựa chọn, mong muốn của mỗi cá nhân, xu thế của thời đại, khả năng, trình độ của mỗi người, con người hôm qua và con người hôm nay cũng khác nhau.
– Nhận biết một người sống nhanh hay chậm dựa vào cảm quan của người nhận biết và người được nhận biết. Muốn đánh giá chính xác cảm quan về nhịp điệu cuộc sống và khả năng bắt nhịp cuộc sống của mỗi người phải kết hợp quan sát từ nhiều góc nhìn khác nhau.
Câu 2. Hãy chỉ ra biện pháp tu từ cú pháp được tác giả sử dụng trong câu sau và phân tích hiệu quả của biện pháp tu từ đó.
“Những căn bệnh được tác giả miêu tả đủ loại, ăn nhanh, đi vội, sống gấp, làm việc đến kiệt sức, hưởng thụ ngoài sức tưởng tượng.”
Click vào đây để xem đáp án
– Biện pháp tu từ cú pháp được tác giả sử dụng trong câu “Những căn bệnh được tác giả miêu tả đủ loại, ăn nhanh, đi vội, sống gấp, làm việc đến kiệt sức, hưởng thụ ngoài sức tưởng tượng.” là biện pháp liệt kê.
– Từ ngữ được liệt kê: ăn nhanh, đi vội, sống gấp, làm việc đến kiệt sức, hưởng thụ ngoài sức tưởng tượng.
– Hiệu quả của biện pháp tu từ liệt kê trong câu văn trên là: Giúp tác giả diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của căn bệnh thời gian để từ đó bày tỏ thái độ không đồng tình với lối sống gấp gáp, vội vàng của một bộ phận người dân hiện nay.
Câu 3. Trong đoạn trích, tác giả cho rằng: “nhanh thường đồng nghĩa với vội vàng, hời hợt, nôn nóng, đặt số lượng lên trên chất lượng. Đó là thứ tư duy lỗi thời”. Còn trong một cuốn sách, có tác giả lại khuyên hãy sống nhanh, “sống như ngày mai sẽ chết”. Em đồng ý với ý kiến nào? Vì sao?
Click vào đây để xem đáp án
– Yêu cầu học sinh nêu rõ quan điểm đồng ý với ý kiến nào, đồng ý với cả hai ý kiến hay không đồng tình. Sau đó dùng lập luận và bằng chứng thuyết phục để bảo vệ quan điểm.
– Gợi ý:
+ Không đồng tình riêng với một ý kiến nào cả vì mỗi ý kiến đều có mặt phù hợp và chưa phù hợp tùy vào từng hoàn cảnh và tùy vào từng tình huống trong cuộc sống.
+ Bởi vì: Nhịp sống nhanh hay chậm chỉ là tương đối nên cần thấy lời khuyên sống chậm của tác giả trong đoạn trích hay lời khuyên sống nhanh về bản chất đều là khuyên con người hướng tới cuộc sống hạnh phúc, sống ý nghĩa từng phút từng giây. Mỗi người cần có lựa chọn cho mình một lối sống phù hợp. Cần lưu ý không nên tuyệt đối hóa lối sống nào cả để tránh rơi vào cực đoan.
Câu 4. Nội dung của văn bản trên mang đến cho anh chị thông điệp nào sâu sắc nhất?
Click vào đây để xem đáp án
Gợi ý:
– Nhanh và chậm chỉ là tương đối. Cái chính là mỗi người tìm cho mình một nhịp sống hợp lí.
– Linh hoạt lựa chọn cho mình nhịp sống phù hợp với hoàn cảnh, phù hợp với bản thân, phù hợp với từng tình huống trong cuộc sống…
