Đọc văn bản sau:
Buổi học kết thúc, trong khi các em thu dọn sách vở ra về, tôi bật bài “Silent night”(1) lên. Tôi ngồi yên nhìn các em, cố đoán xem các em nghĩ gì về buổi học hôm nay, liệu có thích câu chuyện tôi vừa kể?
Dù đang tuổi ồn ào nghịch ngợm nhưng các em không còn là học sinh tiểu học, tâm tư cảm xúc có phần khó đoán, như hôm nay, tôi dành thời gian chuẩn bị một giáo án công phu với đủ hoạt động nghe – nhìn nhưng giữa chừng cả lớp giơ tay đòi thầy kể cái gì mới mới chứ truyện cô bé bán diêm các em đều biết cả rồi, dù nghe để học từ vựng thôi cũng không thích. Sau một lúc khựng lại, tôi kéo ghế ngồi giữa các em, bắt đầu một câu chuyện. Tôi kể bằng tiếng Anh, các em dịch sang tiếng Việt, từng câu từng câu một…
Ở xóm đạo nọ, có cậu bé luôn nghĩ mình bất hạnh vì không được ai yêu thương. Cậu không đi lễ nhà thờ, thường xuyên trốn học, luôn gian lận, phá phách… Mười ba tuổi, cậu tham gia băng nhóm trộm cắp vặt trong làng. Cha mẹ cậu chẳng may mất sớm, cậu sống cùng ông nhưng mặc kệ ông quần quật kiếm từng đồng tiền lẻ lo cái ăn, cái học, cậu vẫn lêu lổng ngoài đường.
Những gì cậu nghĩ về người ông của mình chỉ là những trận đòn, là nét mặt thất vọng, là mùi phèn mùi ruộng bám trên da thịt và tiếng ho sù sụ hằng đêm trên chiếc giường ọp ẹp của hai ông cháu. Tiếng ho thường làm cậu trở mình khó chịu. Nhiều lần cậu ước mình không có người ông như thế.
Đêm vọng Giáng sinh, lúc ai nấy quây quần trong nhà thờ chờ xem lễ thì cậu chạy khắp ngõ xóm chọc lũ chó sủa um lên. Cuối cùng, cậu chui qua hàng rào đột nhập một ngôi nhà. Đó là gia đình vừa chuyển đến tháng trước, chưa ai biết gì nhiều về họ nhưng cậu bé biết họ mới sắm cái radio mới tinh.Thuở ấy, cả xóm chỉ vài nhà có radio. Cậu bé mò mẫm trong nhà họ với cây đèn pin bé xíu vừa “chôm” được chiều qua. Chỉ một lúc cậu đã thấy nó, nó sáng lên trong bóng tối nhờ cái chấm màu đỏ bé xíu. Có âm thanh rè rè đang phát ra, cậu cầm lên xoay xoay vặn vặn thích thú. Đó là lần đầu tiên cậu được sờ tay vào cái radio mà cậu mơ ước. Mắt cậu sáng rực.
“Đêm Thánh vô cùng, giây phút tưng bừng…”
Bất thình lình, radio phát ra tiếng nhạc rất to rõ, cậu giật mình thon thót. Rồi có tiếng vỗ tay, từ trong bóng tối. “Cạch”, cái đèn pin rớt xuống nền nhà. Khi cậu bé luýnh quýnh cúi xuống nhặt đèn pin thì có giọng nói trong trẻo cất lên. “Ai thế ạ?”.Cậu hoảng sợ mặt mày tím tái, muốn vùng chạy nhưng chân không nhấc lên được. Trong cơn run rẩy, cậu lia cây đèn pin, ánh sáng sượt qua một gương mặt non nớt gầy gò xanh bủng nhưng nụ cười lấp lánh tựa như sao. “Không… không phải ăn trộm đâu”. Cậu bé lắp bắp. Trên tay cậu, bài hát “Đêm Thánh vô cùng” vẫn cất lên cao vút.
“Vậy anh là thiên sứ? Ôi, tạ ơn Chúa. Em muốn nghe đài, muốn nghe nhạc Giáng sinh mà ban nãy dò đài mãi không được. Anh không phải ăn trộm thì là thiên sứ rồi”, cô bé ríu rít. “À, ừ… thiên sứ…”.
Quá sợ hãi, cậu nhận bừa rồi định xoay người đặt cái radio xuống, đúng lúc ấy, cây đèn pin lại lia về phía cô bé, lúc này cậu mới nhìn thấy cây gậy và dáng đi rờ rẫm là lạ. Sững sờ một lúc, cậu hiểu ra cô bé bị mù và không có gì đáng sợ nữa. “Em biết ngay mà, Chúa gửi anh đến đây. Vì em đã cầu nguyện rất nhiều”. “Sao… sao em không đi lễ?”. Câu hỏi vừa buông ra nhưng khi nhìn thấy đôi mắt trong suốt của cô bé, cậu thầm hiểu.
Cậu bé dần lấy lại bình tĩnh, là một người tinh quái cậu thừa biết mình có lợi thế nào khi vào vai thiên sứ trong trường hợp này. Cậu ngồi vào ghế, thản nhiên đặt cái radio xuống bàn. “Em bị ốm, không ra ngoài được với cha mẹ. Với lại em không muốn cha mẹ em lo…”.
Cái radio đang phát nhạc bỗng nhiên mất sóng rè rè. Sợ mất đi chức thiên sứ vừa có được, cậu bé vội cầm lên, vặn vặn xoay xoay, tiếng hát lại cất lên. Cậu bé thở phào. Nhưng hễ cậu đặt radio xuống là nó lại rè rè. Vài lần, cậu phát bực muốn ném quách nó đi nhưng cô bé mù ngồi bên nghĩ cậu là thiên thần Chúa sai đến nên cứ vui vẻ chờ, cuối cùng, cậu ngồi yên cầm radio cho cô bé nghe.
Cậu phải ngồi thế cầm nó theo một hướng duy nhất mới bắt được sóng. Kỳ lạ, cậu thấy mình đặc biệt như thể cậu đúng là thiên thần mà cô bé nói. Lần đầu tiên, lòng cậu ngập tràn kiêu hãnh.
Chương trình âm nhạc kết thúc lúc đã khuya, cậu biết mình phải lẻn đi trước khi chuông nhà thờ đổ. “Đợi em một chút, chút xíu thôi!”. Cô bé khẩn khoản rồi dùng gậy dò dẫm đi. Lát sau, cô bé trở ra đưa cho cậu một vật, một cái nắp keng được mài nhẵn, thứ đồ chơi quý hiếm một thời đứa con nít nào cũng mê.
Cậu cầm lấy, trong túi cậu cũng có vài cái nắp keng nhưng đây là món quà Giáng sinh đầu tiên cậu thực sự có. Đột nhiên, cậu cũng muốn tặng cô bé thứ gì đó nhưng không nghĩ ra. Lần khân mãi, cuối cùng, cậu bảo cô bé nói ra điều ước của mình, cậu sẽ chuyển cầu với Chúa…
Cậu bé đã không nói suông, cậu vội vã đi về phía nhà thờ mang theo một điều ước khi chuông đổ rền vang. Cậu cũng không còn lêu lổng nữa.
“Điều ước ấy là gì, đố các em?”. Tôi hỏi và để các em suy đoán mà không đưa ra đáp án nào. Chuông reo hết giờ, cô bé ngồi bàn đầu tiến lại gần nhìn tôi dõng dạc. “Em đoán thầy là cậu bé ấy. Đúng không ạ?”. Tôi mỉm cười, không nói. Cậu bé trong câu chuyện thực sự chính là tôi. Tôi không kể cho các em nghe phần sau câu chuyện, dù tôi vẫn nhớ… Cô bé mù của tôi, em chỉ ước mình có thể quét nhà, rửa bát, dọn cơm, đuổi gà… Toàn những việc mà người sáng mắt làm được dễ dàng nhưng trước đó tôi chưa bao giờ nghĩ tới…
Mùa đông ấy, ông bệnh nặng, lần đầu tiên tôi biết mình có thể làm được việc, biết ông cần tôi, biết điều ngày thường mình chọn không làm lại là mong ước của bao người… biết mình được yêu thương tin tưởng, là Thiên sứ. Em là Thiên sứ Chúa sai đến cho tôi, nhưng tôi đã không kịp nói với em điều đó. Giáng sinh năm tôi học năm nhất đại học, em về với Chúa, tôi mang theo bí mật một vụ trộm không thành cho đến hôm nay.
“Silent night, Holy night…”(2)
Giờ học đã qua nhưng bài hát còn ngân mãi trong tôi, mấy chục năm rồi.(Theo Vụ trộm đêm giáng sinh, Lệ Hằng, 25/12/2023, trang baoquangnam.vn)
Chú thích:
(1) Silent Night: tên tiếng Anh của bài hát Đêm Thánh vô cùng.
(2) Silent night, Holy night: tạm dịch “Đêm thinh không! Đêm linh thiêng!”
Một số thông tin về tác giả, tác phẩm:
– Lệ Hằng sinh ngày 01/05/1988 tại Thừa Thiên Huế trong một gia đình có bố mẹ là giáo viên. Cô tốt nghiệp đại học chuyên ngành Sư phạm tiếng Anh. Chính gia đình đã giúp khơi gợi, cổ vũ cô rất nhiều trong nghiệp sáng tác, dịch thuật. Hiện Lệ Hằng sống ở Đà Nẵng, là Hội viên Hội Nhà văn Thành phố Đà Nẵng.
– Sự nghiệp văn chương của cô xuất phát khá chậm nhưng lại gặt hái được nhiều thành công với các tác phẩm được độc giả đón nhận và nhiều giải thưởng của các tổ chức văn học tại Thừa Thiên Huế, Bình Định, Đà Nẵng, Quảng Nam, TP.HCM,… Cô viết nhiều thể loại, từ truyện ngắn đến tiểu luận phê bình, thơ, trường ca và đều có những thành công nhất định.
– Cô mong muốn các tác phẩm của mình sẽ biểu lộ thế giới rộn ràng âm sắc mà cô đã, đang trải qua trong từng hơi thở, những nỗi rung động, nỗi say sưa và cả lạ lẫm nữa của bản thân với cuộc đời này. Cô kỳ vọng truyện mình viết có thể giúp người đọc trải nghiệm “gặp gỡ” nhân vật, được nghe tiếng lòng của họ, được sống cùng họ và khám phá câu chuyện của họ.
– Truyện ngắn Vụ trộm đêm giáng sinh nằm trong tập truyện Lệ Hằng viết cho thiếu niên – Mình lớn lên cùng nhau (NXB Tự Do, 2021). Tập truyện được tác giả hoàn thành trong giai đoạn đại dịch Covid 19. Cô chia sẻ chính hoàn cảnh những năm đại dịch đã thôi thúc cô nghĩ nhiều hơn về tình yêu thương, trách nhiệm sống, sự trưởng thành và cách con người đối xử với nhau, với chính mình – những vấn đề được truyền tải qua tác phẩm.
Câu 1. Người kể chuyện trong văn bản trên là ai?
Câu 2. Xác định không gian, thời gian xảy ra cuộc gặp gỡ giữa cô bé mù và cậu bé đột nhập.
Câu 3. Trong câu chuyện, tại sao nhân vật cậu bé luôn nghĩ mình bất hạnh?
Câu 4. Tóm tắt cốt truyện của văn bản trên.
Câu 5. Phân tích vai trò của nhân vật người thầy đối với câu chuyện trên.
Câu 6. Tại sao khi nghĩ đến cô bé mù, cậu bé lại tin rằng Em là Thiên sứ Chúa sai đến cho tôi?
Câu 7. Qua quá trình thay đổi dần tốt đẹp hơn của nhân vật cậu bé, anh/chị rút ra bài học gì? Lí giải?
Câu 8. Nêu ý nghĩa, giá trị của văn bản trên.
