Đọc hiểu thơ: Nằm trong tiếng nói (Huy Cận)

Bài thơ thuộc thể thơ lục bát bởi các dấu hiệu sau:

– Bài thơ có bốn cặp câu lục bát. Trong mỗi cặp, dòng trên có sáu tiếng, dòng dưới có tám tiếng.

– Về vần: tiếng cuối của dòng sáu vần với tiếng sáu của dòng tám, tiếng cuối của dòng tám vần với tiếng cuối của dòng sáu dòng tiếp theo: thương – vương, đời – nôi, nôi – ngồi, con – khôn, khôn – hồn, cha – tha, tha – ta.

– Thanh điệu: bài thơ đúng chuẩn quy định về thanh điệu của thể thơ lục bát.

– Nhịp thơ: ngắt nhịp chẵn: dòng 1: 4/2, dòng 2: 4/4, dòng 3: 2/2/2, dòng 4: 4/4, dòng 5: 2/4, dòng 6: 2/2/4, dòng 7: 4/2, dòng 8: 4/2/2.

Từ láy là từ được cấu tạo dựa trên sự hòa phối âm thanh giữa các tiếng. Bài thơ có các từ láy: vấn vương, thiết tha, sơ sinh.

Theo nhà thơ, tiếng nói của cha ông chứa đựng những điều đặc biệt sau:

– tình yêu thương vấn vương suốt một đời người

– hồn thiêng đất nước, nguồn cội tinh thần sâu thẳm

– hồn ông cha thấm đậm trong những trang thơ sâu thẳm ân tình

– bao tâm sự thiết tha, vui buồn của cuộc đời…

Gợi ý:

+ Nêu nhận thức chung về tiếng mẹ đẻ: là ngôn ngữ đầu tiên mà đứa trẻ được thừa hưởng khi vừa sinh ra và kéo dài liên tục trong thời thơ ấu. Trong một cộng đồng da dân tộc như dân tộc Việt Nam, mỗi dân tộc có tiếng nói riêng. Người Kinh nói tiếng Việt, người Tày nói tiếng Tày, người Mông nói tiếng Mông,… Do đó, bảng màu tiếng mẹ đẻ cũng rất đa dạng…

+ Tiếng mẹ đẻ không chỉ là một tiếng nói mà còn là biểu hiện căn bản nhất của văn hóa của một cộng đồng người. Ở đó, lưu giữ, bảo trì toàn bộ thế giới tinh thần, phong tục, tập quán, tín ngưỡng,… của dân tộc đó.

+ Hiện nay, có một bộ phận người trẻ đang đánh mất ngôn ngữ mẹ đẻ hoặc sử dụng tiếng mẹ đẻ không chuẩn mực, làm cho ngôn ngữ trở nên dung tục, mất đi vẻ đẹp vốn có. Đó là biểu hiện của sự tha hóa về văn hóa. Đánh mất tiếng mẹ đẻ là tự tước đi “căn cước” văn hóa của chính mình và cộng đồng dân tộc mình.

+ Bởi thế, giữ gìn tiếng mẹ đẻ là việc quan trọng, cần thiết.