Đọc văn bản sau:
CÂY HAI NGÀN LÁ
Pờ Sảo MìnLà cây rừng hãy cứ vi vu
Chẳng quản bão táp ngại gì mưa
(Dân ca)
Dân tôi chỉ có hai ngàn người
Như cái cây hai ngàn chiếc lá.
Ai nuôi ai hỡi cái rễ cái cây?
Ai yêu ai trong tình yêu thầm lặng
Cái tình yêu bé nhỏ trong cây
Rễ nuôi lá, lá nuôi cây cùng lớn
Dân tôi chỉ có hai ngàn người
Một cây đứng trong muốn rừng cây đứng
Muốn hiểu ta đã qua bao chịu đựng
Thì cây ơi! Ta sẽ hát đời mình.Thế kỉ nào ai gieo mầm trên đất
Để hôm nay cây lớn toả xum xuê
Con trai trần trong mặt trời nắng cháy
Ép đá xanh thành rượu uống hàng ngày
Con gái đẹp trong sương giá đông sang
Tước vỏ cây thêu áo đẹp năm tháng.
Dân tôi chỉ có hai ngàn người
Biết gọi gió, gọi mưa, gọi nắng
Chặn suối, ngăn sông, bắt nước ngược dòng
Ngô lúa cười reo tận sân trời đó
Ta dang tay gặt mùa hạnh phúc ấm no.Hỡi trần gian!
Dân tôi chỉ có hai ngàn người
Như cái cây hai ngàn chiếc lá
Cạnh rừng già là rừng non trẻ đấy
Lá ơi!28/4/1983
(Cây hai ngàn lá, NXB Văn hoá dân tộc, Hà Nội, 1992, trang 25-26)
* Tác giả, tác phẩm: Pờ Sảo Mìn (hay Pờ Seo Cảo) sinh năm 1944, quê ở xã Tung Chung Phố, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai. Ông là người dân tộc Pa Dí’, một dân tộc có khoảng hai nghìn người (tính đến năm 2022). Ông còn có các bút danh khác là: Bạch Minh, Thiếu Minh, Pao Li. Các tác phẩm tiêu biểu: Rừng sáng (1977), Núi mọc trong mặt gương (1978), Cây hai ngàn lá (1992), Mắt lửa (1995),…
Bài thơ được trích trong tập thơ cùng tên. Tập thơ Cây hai ngàn lá, được trao giải thưởng Phan-xi-păng năm 2002 (giải thưởng cao nhất về văn học – nghệ thuật của Uỷ ban Nhân dân tỉnh Lào Cai).
Câu 1. Đề tài của văn bản trên là gì?
A. Thiên nhiên
B. Con người quê hương
C. Người nông dân
D. Mùa xuân
Câu 2. Nhân vật trữ tình trong văn bản là người như thế nào?
A. Là người yêu đời, yêu thiên nhiên và cuộc sống đời thường xung quanh mình
B. Là người đang băn khoăn đi tìm lẽ sống cho mình và cho dân tộc mình
C. Là người trân trọng, tự hào về những vẻ đẹp của con người dân tộc, đất nước mình
D. Là người có tâm hồn đầy tinh tế và nhạy cảm trước những đổi thay của đất trời
Câu 3. Phát biểu nào dưới đây nêu đúng mạch cảm xúc của tác giả trong bài thơ?
A. Từ hình ảnh so sánh dân tộc Pa Dí như “cái cây hai ngàn chiếc lá, tác giả nhớ về đầu nguồn cội của dân tộc và thể hiện niềm tự hào về những vẻ đẹp của dân tộc Pa Dí.
B. Từ nguồn cội của dân tộc Pa Dí, tác giả so sánh dân tộc mình như cái “cây hai ngàn chiếc lá” với những vẻ đẹp đáng tự hào.
C. Từ niềm tự hào trước những vẻ đẹp của dân tộc Pa Dí, tác giả nhớ về nguồn cội của dân tộc và so sánh dân tộc Pa Dí như “cái cây hai ngàn chiếc lá”.
D. Từ hình ảnh so sánh dân tộc Pa Dí như “cái cây hai ngàn chiếc lá, tác giả thể hiện niềm tự hào về những vẻ đẹp của quê hương, sau đó nhớ về nguồn cội của dân tộc mình.
Câu 4. Phát biểu nào dưới đây nêu đúng biện pháp tu từ và tác dụng của nó trong các dòng thơ: “Thế kỉ nào ai gieo mầm trên đất/ Để hôm nay cây lớn toả xum xuê”?
A. Biện pháp tu từ ẩn dụ, thể hiện lòng biết ơn cội nguồn và lòng tự hào trước sự lớn mạnh của dân tộc Pa Dí.
B. Biện pháp tu từ ẩn dụ, thể hiện nỗi niềm băn khoăn của tác giả về nguồn cội tài dân tộc và lòng tự hào trước sự lớn mạnh của dân tộc Pa Dí.
C. Biện pháp tu từ hoán dụ, thể hiện lòng tự hào trước sự lớn mạnh của dân tộc Pa Dí và sự ngạc nhiên trước vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc.
D. Biện pháp tu từ hoán dụ, thể hiện lòng biết ơn cội nguồn và tình yêu, sự gắn bó với những cảnh vật quê hương Tây Bắc.
Câu 5. Những dòng thơ nào thể hiện rõ nhất vẻ đẹp cứng cáp, mạnh mẽ của con người dân tộc Pa Dí?
A. Thế kỉ nào ai gieo mầm trên đất/ Để hôm nay cây lớn toả xum xuê
B. Cái tình yêu bé nhỏ trong cây/ Rễ nuôi lá, lá nuôi cây cùng lớn
C. Biết gọi gió, gọi mưa, gọi nắng/ Chặn suối, ngăn sông, bắt nước ngược dòng
D. Ngô lúa cười reo tận sân trời đó/ Ta dang tay gặt mùa hạnh phúc ấm no.
Câu 6. Việc lặp lại hai dòng thơ “Dân tôi chỉ có hai ngàn người/ Như cái cây hai ngàn chiếc lá.” đem lại hiệu quả gì?
A. Nhấn mạnh hình ảnh ẩn dụ độc đáo, thể hiện tình yêu thiên nhiên Tây Bắc tha thiết
B. Nhấn mạnh hình ảnh so sánh độc đáo, thể hiện tình yêu và niềm tự hào về dân tộc mình
C. Nhấn mạnh số lượng đông đảo của dân tộc Pa Dí, thể hiện tình yêu và niềm tự hào về dân tộc mình
D. Nhấn mạnh tinh thần đoàn kết muôn người như một của dân tộc Pa Di, thể hiện tình yêu đời của nhân vật trữ tình.
Câu 7. Phương án nào dưới đây nêu đúng đặc sắc nghệ thuật của bài thơ?
A. Thể thơ tự do, mạch cảm xúc tự nhiên; ngôn ngữ giàu hình ảnh, mộc mạc, thể hiện cách cảm, cách nghĩ của người miền núi mà vẫn giàu chất thơ, cụ thể mà giàu sức khái quát
B. Thể thơ tự do, sử dụng nhiều hình ảnh tượng trưng, giọng điệu ngọt ngào, đằm thắm; cách nói giàu hình ảnh, thể hiện cách cảm, cách nghĩ thâm trầm, sâu sắc, tinh tế của người miền núi
C. Thể thơ thất ngôn, mạch cảm xúc tự nhiên; sử dụng những hình ảnh quen thuộc, giọng điệu ngọt ngào, đằm thắm, thiết tha, chất chứa cảm xúc tự hào của nhân vật trữ tình
D. Thể thơ thất ngôn, giọng điệu thiết tha; ngôn ngữ giàu hình ảnh, mộc mạc thể hiện cách cảm, cách nghĩ của người miền núi mà vẫn giàu chất thơ, cụ thể mà giàu sức khái quát.
Câu 8. Liệt kê các dòng thơ miêu tả về con người Pa Dí – những chiếc “lá” trên “cái cây hai ngàn chiếc lá”. Tác giả thể hiện cảm xúc gì trong những dòng thơ này?
Câu 9. Em thích nhất hình ảnh hoặc những dòng thơ nào trong bài? Vì sao?
Câu 10. Trong khoảng từ 5 – 7 câu, hãy tưởng tượng và viết lại lời chia sẻ của một “chiếc lá” trên “cái cây hai ngàn chiếc lá” về tình cảm “chiếc lá” ấy dành cho mảnh đất và con người quê hương mình.
