Đọc văn bản sau:
BẢO KÍNH CẢNH GIỚI
(Bài số 47)
Tuy rằng bốn bể cũng anh tam,
Có kẻ hiền lành có kẻ phàm.
Nhiều thốt đã đành nhiều sự lỗi,
Ít ăn thì lại ít người làm.
Xa hoa ở rộng nên khó,
Tranh cạnh làm hờn bởi tham.
Kìa thừng nọ dai nào có đứt,
Người hơn ta thiệt mới hầu cam.
(Nguyễn Trãi, Quốc âm thi tập, Dẫn theo thivien.net)
(1): anh em một nhà; (2): nói; (3): ghen tị; (4): giận dỗi; (5): dây thừng – vật dài, chắc chắn, được tạo thành từ nhiều sợi nhỏ xoắn hoặc bện lại với nhau; (6): đành lòng
Câu 1. Xác định thể loại của văn bản.
Click vào đây để xem đáp án
Thể loại: Thơ Nôm Đường luật
Câu 2. Chỉ ra các phương thức biểu đạt được sử dụng trong văn bản.
Click vào đây để xem đáp án
Các PTBĐ: Biểu cảm, nghị luận
Câu 3. Những biện pháp tu từ nào được sử dụng trong câu thơ: Có kẻ hiền lành có kẻ phàm ?
Click vào đây để xem đáp án
Những BPTT được sử dụng trong câu thơ: Có kẻ hiền lành, có kẻ phàm:
Điệp, Liệt kê, Đối lập (tương phản)
Câu 4. Nêu nội dung chính của văn bản.
Click vào đây để xem đáp án
Nội dung chính của văn bản:
Bài thơ thể hiện cái nhìn sâu sắc về cuộc đời, con người và quan niệm sống tích cực của nhà thơ Nguyễn Trãi: Cuộc sống, con người luôn tồn tại tốt xấu, cần biết sống đơn giản, nhường nhịn tránh thói tranh giành, đua chen.
Câu 5. Việc sử dụng các câu thơ lục ngôn trong bài có giá trị gì?
Click vào đây để xem đáp án
*Ý nghĩa của việc sử dụng các câu thơ lục ngôn trong bài:
– Tạo điểm nhấn về nhịp điệu, giúp sự biểu đạt trở nên sinh động, độc đáo, hấp dẫn
– Nhấn mạnh nội dung nhà thơ muốn biểu đạt: Sự xa hoa, tham lam của con người sẽ khiến cuộc sống trở nên khó khăn, nhiều cạnh tranh, mâu thuẫn. Con người cần biết sống đơn giản, tránh sự đua chen, vụ lợi.
– Thể hiện ý thức tự tôn dân tộc trong việc cách tân thể loại thơ Đường luật
Câu 6. Anh/chị rút ra bài học gì từ câu thơ: Nhiều thốt đã đành nhiều sự lỗi?
Click vào đây để xem đáp án
*Câu thơ Nhiều thốt đã đành nhiều sự lỗi
– Câu thơ ý muốn nói: Con người trong giao tiếp, nói năng càng nhiều thì càng dễ mắc phải sai sót
*Bài học rút ra: Cần phải biết cân nhắc, suy nghĩ kĩ về nội dung, câu từ trước khi phát ngôn để biểu đạt đúng, rõ ràng điều mình muốn truyền tải; tránh gây hiểu nhầm, bất hòa hoặc làm tổn thương người nghe.
Câu 7. Anh/chị có đồng tình với quan niệm sống của Nguyễn Trãi thể hiện trong hai câu thơ:
Kìa thừng nọ dai nào có đứt/ Người hơn ta thiệt mới hầu cam không? Vì sao?
Click vào đây để xem đáp án
Nêu ý kiến của bản thân về quan điểm sống của NT
*Chỉ ra quan niệm sống của Nguyễn Trãi trong hai câu thơ: Mỗi người nên biết sống nhường nhịn, thậm chí sẵn sàng nhận phần thiệt về mình, không nên cố gắng tranh giành phần hơn với người đời.
*Ý kiến của bản thân: Đồng tình/ Không đồng tình hoặc ý kiến khác
* Lí giải hợp lí, thuyết phục, phù hợp với đạo đức và pháp luật
Ví dụ: Nếu HS đồng tình thì cần đưa ra lí giải:
– Việc sống nhường nhịn sẽ giúp giữ được hòa khí giữa người với người, giúp bản thân chế ngự được dục vọng, vượt qua sự ích kỉ của chính mình
– Sự tham lam, giành giật phần hơn sẽ đẩy con người ta vào sự mâu thuẫn, thù hận, khiến cuộc sống trở nên căng thẳng, mệt mỏi
Câu 8. Nhận xét về vẻ đẹp của nhân vật trữ tình trong bài thơ.
Click vào đây để xem đáp án
*Nhận xét về vẻ đẹp của nhân vật trữ tình trong bài thơ
– Chỉ ra vẻ đẹp của nhân vật trữ tình (nhà thơ Nguyễn Trãi): Một con người có trí tuệ thâm trầm sâu sắc (biểu hiện ở cách nhìn cuộc sống, con người); một con người có nhân cách cao thượng (biểu hiện ở quan niệm sống luôn biết nhường nhịn, không tham lam tranh giành với người với đời)
– Nhận xét: Đó là vẻ đẹp cao cả, đáng trân trọng của một bậc vĩ nhân. Vẻ đẹp trí tuệ, nhân cách của nhân vật trữ tình góp phần hướng người đọc đến lối sống, lối ứng xử vừa trí tuệ vừa nhân văn
