Đọc hiểu NLXH: Đỉnh núi cao không dành cho những người hèn nhát và lười vận động, đỉnh tri thức (Nguyễn Văn Minh)

PHẦN I: ĐỌC – HIỂU (4.0 điểm)

LẼ SỐNG CỦA THANH NIÊN, SINH VIÊN

(1) Đỉnh núi cao không dành cho những người hèn nhát và lười vận động, đỉnh tri thức không có chỗ cho kẻ chỉ rong chơi. Nếu không có sự miệt mài, tìm tòi khám phá và dốc lòng cho những đam mê thì làm sao có một Edison vĩ đại và bóng đèn chiếu sáng hôm nay. Đi đến tận cùng đam mê là điều không dễ, vì có lúc tuổi trẻ nóng vội, khao khát nhanh chóng thành công nên vội vàng đốt cháy giai đoạn khiến những dự định trở thành dang dở. Giữ được lửa nhiệt huyết trong tâm hồn và kiên trì trong ý nghĩ đúng là điều rất quan trọng. Nếu cháy bùng lên rồi vụt tắt thì đó chỉ là một ánh sao băng giữa thiên hà vô tận.
(2) Đừng sợ! Nỗi sợ hãi sẽ giết chết mọi manh nha của bao ý nghĩ táo bạo, và sợ hãi sẽ là ngục tù của trí tuệ. Khi cái đầu vẫn bị đóng khung trong giới hạn thì ý tưởng có chăng cũng chỉ dừng lại những cái đã có rồi. Tự do chỉ có được khi nắm được và dự báo được quy luật, ý tưởng tốt đẹp phải được nảy mầm từ những khát khao chính đáng, mọi mơ hồ cùng lắm là ánh trăng suông. Nếu mải miết trên đất liền và lo cuồng phong, bão tố thì làm sao Chiristopher Columbus có cuộc phiêu lưu để tìm ra châu Mĩ bao la?
(3) Đất mãi mãi là đất, rừng mãi mãi là rừng, biển cả bao la vẫn quanh năm sóng vỗ, phố xá vẫn quen từng bước chân về. Ta nghĩ gì và làm gì trên đất, ta nghĩ gì để rừng mãi xanh tươi, ta nghĩ gì để biển khơi không chỉ đem về tôm cá mà cả những vần thơ làm dịu mát tâm hồn? Vẫn là đất, vẫn là rừng, vẫn là biển cả, vẫn là phố xưa nhưng no ấm đủ đầy? Phải làm sao? Các bạn hãy dành nhiều thời gian để nghĩ về điều đó và ra tay vì năm tháng chẳng đợi chờ, tuổi xuân trôi qua nhanh lắm.

(Trích: Những lời chia sẻ, Nguyễn Văn Minh, NXB Đại học Sư phạm, 2023, tr.239-240)

Đỉnh núi cao không dành cho những người hèn nhát và lười vận động, đỉnh tri thức (Nguyễn Văn Minh)

Câu 1 (0.5 điểm): Chỉ ra luận đề của đoạn trích.
Gợi ý: Luận đề thường phản ánh nội dung chính, chủ đề của đoạn văn.

Click vào đây để xem đáp án
Luận đề của đoạn trích: Bàn về lẽ sống của thanh niên, sinh viên.

Câu 2 (0.5 điểm): Để tăng sức thuyết phục cho lập luận, tác giả đã đưa ra những dẫn chứng nào?
Gợi ý: Tìm các ví dụ cụ thể mà tác giả đã sử dụng trong đoạn trích.

Click vào đây để xem đáp án
Các dẫn chứng được sử dụng:

  • Edison với phát minh bóng đèn chiếu sáng.
  • Chiristopher Columbus với cuộc phiêu lưu tìm ra châu Mĩ.

Câu 3 (1.0 điểm): Những câu hỏi tu từ được sử dụng trong đoạn văn (3) có tác dụng gì?
Gợi ý: Đọc kỹ các câu hỏi trong đoạn (3) và phân tích hiệu quả của chúng.

Click vào đây để xem đáp án
  • Câu hỏi tu từ:
    • Ta nghĩ gì và làm gì trên đất, ta nghĩ gì để rừng mãi xanh tươi, ta nghĩ gì để biển khơi không chỉ đem về tôm cá mà cả những vần thơ làm dịu mát tâm hồn?
    • Vẫn là đất, vẫn là rừng, vẫn là biển cả, vẫn là phố xưa nhưng no ấm đủ đầy?
    • Phải làm sao?
  • Tác dụng:
    • Tạo nên nhịp điệu, lời nhắn gửi đầy thiết tha đến thế hệ trẻ.
    • Nhấn mạnh rằng thành công đòi hỏi suy nghĩ và hành động thiết thực để biến mọi khát khao thành hiện thực.

Câu 4 (1.0 điểm): Theo em, thế hệ trẻ cần làm gì để tạo dựng một cuộc sống no ấm đủ đầy cho bản thân và có đóng góp cho sự phát triển của cộng đồng?
Gợi ý: Nghĩ về các phẩm chất và hành động cụ thể của thanh niên, sinh viên trong cuộc sống.

Click vào đây để xem đáp án
  • Có phương hướng, mục tiêu rõ ràng.
  • Luôn phấn đấu, không chùn bước trước khó khăn để đạt mục tiêu.
  • Trau dồi tri thức, kỹ năng và phẩm chất đạo đức.
  • Tích cực tham gia các hoạt động cộng đồng, đóng góp cho xã hội.

Câu 5 (1.0 điểm): Rút ra thông điệp có ý nghĩa nhất đối với em khi đọc đoạn trích.
Gợi ý: Liên hệ với bản thân và rút ra bài học quan trọng.

Click vào đây để xem đáp án
  • Thông điệp: Phải có mục đích sống, lý tưởng và hướng đi đúng đắn.
  • Lí giải: Mỗi người cần làm chủ bản thân, có suy nghĩ tích cực, tự tin, và luôn chịu khó học hỏi để xây dựng một cuộc đời ý nghĩa.

5 Câu hỏi tự học ở nhà

Câu hỏi 1: Em hãy nêu những lý do khiến tác giả nhấn mạnh rằng “đỉnh tri thức không có chỗ cho kẻ chỉ rong chơi”?

Câu hỏi 2: Tác giả đã sử dụng hình ảnh nào để thể hiện ý chí, khát vọng của tuổi trẻ trong đoạn (1) và đoạn (2)? Hãy phân tích ý nghĩa của các hình ảnh đó.

Câu hỏi 3: Theo em, tại sao tác giả lại sử dụng nhiều câu hỏi tu từ trong đoạn (3)? Hãy nêu cảm nhận của em về cách sử dụng này.

Câu hỏi 4: Đọc đoạn trích, em thấy bản thân cần phải thay đổi hoặc bổ sung những điều gì để sống có ý nghĩa hơn?

Câu hỏi 5: Hãy viết đoạn văn ngắn (khoảng 5-7 câu) trình bày suy nghĩ của em về câu nói: “Giữ được lửa nhiệt huyết trong tâm hồn và kiên trì trong ý nghĩ đúng là điều rất quan trọng.”

Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.

Đây là phần Đọc hiểu NLXH: Đỉnh núi cao không dành cho những người hèn nhát và lười vận động, đỉnh tri thức (Nguyễn Văn Minh) được trích từ ngân hàng đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ Văn năm học 2025 – 2026.
Tải trọn bộ đề thi đọc hiểu ngay tại đây!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *