Đọc hiểu truyện: Con thú lớn nhất (Nguyễn Huy Thiệp)

Đọc bài thơ sau và trả lời câu hỏi:

Con thú lớn nhất (Nguyễn Huy Thiệp)

Ngày ấy, ở Hua Tát có một gia đình ngụ cư không biết ở mường nào chuyển đến. Họ dựng nhà ở ngoài rìa bản, chỗ gần rừng ma. Nhà ấy chỉ có hai vợ chồng đều luống tuổi. Họ đi đâu cũng có nhau. Người vợ lúc nào cũng âm thầm, im lặng, suốt ngày không hề thấy nói một tiếng. Người chồng cao lớn, gầy guộc, mặt sắt lại, mũi như mỏ chim. Đôi mắt của lão đục và sâu hoắm, phảng phất những tia lân tinh lạnh lẽo.

Người chồng là tay thợ săn cự phách. Khẩu súng kíp trong tay lão như có mắt. Mỗi khi khẩu súng giơ lên, ít khi có chim chóc hoặc thú rừng nào thoát chết. Đằng sau nhà lão, lông chim, xương thú chất đầy thành đống. Những đống lông chim xơ xác đen xỉn như màu mực tàu, còn những đống xương thú màu đá vôi thì lốm đốm những vệt nước tủy vàng khè, hôi hám. Những đống ấy to như những cái mả. Lão thợ săn như là hiện thân thần Chết của rừng. Chim chóc và thú rừng sợ hãi lão. Cánh thợ săn ở Hua Tát vừa ghen tị, vừa bất bình với lão. Lão không tha bất cứ con vật nào trong tầm súng của mình. Có người kể rằng đã tận mắt nhìn thấy lão bắn chết một con công đang múa. Một con công đang múa nhé: cái đầu cong như lá lúa, cái đuôi xòe nửa vòng cung với đủ màu sắc, tia nắng mặt trời hắt ánh lửa lấp lánh như vàng, đôi chân kheo khéo lượn vòng. Chỉ có tình yêu thì mới lượn vòng tinh tế như thế. Con công đang múa, thế mà – “Đùng” – khẩu súng trong tay lão già giật lên, phụt ra một lưỡi lửa đỏ. Con công ngã gục, cái cánh có ánh cầu vồng ngũ sắc nhòe máu. Vợ lão già đến, khô đét, đen ngòm, âm thầm nhặt con công cho vào cái lếp sau lưng.

Tuy vậy, suốt đời lão già chỉ săn được những con chim, con thú bình thường. Lão già chưa bao giờ săn được con thú lớn ba bốn tạ thịt. Khẩu súng lão chỉ bắn được những con vật nhỏ ngu ngốc. Đấy chính là điều lão già khổ tâm, dằn vặt.. Cả bản Hua Tát xa lánh vợ chồng lão, không ai nói chuyện, chơi bời với gia đình lão. Nhìn thấy vợ chồng lão, người ta tránh ngoắt đi. Cứ thế, lão thợ săn sống cô đơn bên người vợ âm thầm.

Cuối năm ấy, ở Hua Tát động rừng, cây cối xơ xác, chim chóc trốn biệt, không có dấu chân một con thú nào trong rừng. Chưa bao giờ người Hua Tát sống vất vả đến thế. Người ta đồn là Then bắt đầu trừng phạt. Lão thợ săn ngụ cư kiếm ăn cũng rất khó khăn. Vợ chồng lão lang thang khắp rừng. Lần đầu tiên trong đời lão già gặp phải cảnh này. Ba tuần trăng, khẩu súng của lão không hề được nổ. Lão già dậy từ gà gáy canh ba vác súng đi đến tối mịt. Người vợ gầy của lão không còn đủ sức đi theo chồng nữa. Mụ ở nhà nhóm lửa chờ đợi. Ngọn lửa mụ nhóm như có ma ám, không đỏ mà lại xanh lét như mắt chó sói.

Lần ấy lão già đi vắng cả tuần liền. Người lão mệt lả. Đầu gối lão chùn xuống, các bắp thịt nhão ra tưởng chừng có thể dùng tay bấu được như bấu những con vắt nhẽo bết máu. Lão đã lết khắp nơi mà không gặp gì. Đến một con chim sâu, thậm chí một con bướm lão cũng không thấy. Lão hoang mang sợ hãi. Then đã trừng phạt thế gian như lời người ta đồn đại hay chăng?

Cuối cùng, mệt lả, lão già kiệt sức phải lết về nhà. Đến con suối đầu bản, lão dừng lại nhìn về nhà mình. Nhà lão có ánh lửa, cái ánh lửa xanh lét, chắc là vợ lão vẫn thức đợi chồng. Lão nhắm nghiền đôi mắt đục và sâu hoắm lại. Ngẫm nghĩ một lát, lão lộn lại rừng. Mũi lão đã đánh hơi thấy mùi thú…Lão gặp may thật. Lão đã nhìn thấy nó. Cái con công ấy đang múa. Kìa, đôi chân con công di chuyển nhẹ nhàng về phía bên phải, cái đuôi xòe thành đường tròn lại dịch về phía bên trái, cái ánh xanh gay gắt trên túm lông dầu của nó rực rỡ làm sao! Lão già giương súng lên: “Đùng!” Phát súng nổ. Lão nghe thấy tiếng rú thất thanh. Lão chạy lại con thú bị bắn ngã. Đấy là vợ lão. Mụ đi ra rừng đợi lão, tay mụ còn cầm bộ lông chim công.

Lão thợ săn nằm sấp xuống, úp mặt vào vũng máu trên lớp lá mục nồng nồng, ngái và hoi như mùi chuột.

Miệng lão hộc lên như tiếng lợn lòi. Lão nằm thế rất lâu. Mây đen sà xuống thấp, khu rừng tối sẫm, nóng hâm hấp như da người sốt. Gần sáng, lão già .. bỗng đứng phắt dậy nhanh như con sóc. Lão nảy ý định lấy xác vợ lão làm mồi để săn con thú, con thú lớn nhất đời mình. Lão nằm trong bụi cây gần cái xác thối rữa của vợ lão một sải tay, đạn lên nòng, khắc khoải chờ đợi. Nhưng Then đã trừng phạt lão. Không có con thú nào đến với lão, chỉ có cái chết đến với lão.

Ba ngày sau, người ta lôi cái xác còng queo của lão ra khỏi bụi cây. Một vết đạn xuyên qua trán lão. Lão đã bắn được con thú lớn nhất đời mình.

(Trích Những ngọn gió Hua Tát, Tuyển tập Nguyễn Huy Thiệp)

Câu 1. Tìm những chi tiết miêu tả nhân vật lão thợ săn.

Click vào đây để xem đáp án

Những chi tiết miêu tả lão thợ săn là: cao lớn, gầy guộc, mặt sắt lại, mũi như mỏ chim. Đôi mắt của lão đục và sâu hoắm, phảng phất những tia lân tinh lạnh lẽo.

Câu 2. Cảnh “động rừng” ở bản Hua Tát diễn ra như thế nào?

Click vào đây để xem đáp án

Cuối năm ấy, ở Hua Tát động rừng, cây cối xơ xác, chim chóc trốn biệt, không có dấu chân một con thú nào trong rừng. Chưa bao giờ người Hua Tát sống vất vả đến thế.

Câu 3. Hình ảnh con công đang múa có ý nghĩa gì? Từ đó, anh/chị hãy đánh giá, nhận xét về hành động bắn chết con công đang múa của lão thợ săn.

Click vào đây để xem đáp án

– Hình ảnh con công múa được miêu tả rất chi tiết “Một con công đang múa nhé: cái đầu cong như lá lúa, cái đuôi xòe nửa vòng cung với đủ màu sắc, tia nắng mặt trời hắt ánh lửa lấp lánh như vàng, đôi chân kheo khéo lượn vòng. Chỉ có tình yêu thì mới lượn vòng tinh tế như thế.”, giọng kể thật say mê, cuốn hút, ta tưởng tượng ra cái nhìn đắm đuối, trái tim cũng rạo rực và đôi môi xuýt xoa trong từng lời kể. Nghĩa là lão thợ săn quan sát con công kĩ lưỡng. Lão cũng đã nhận ra vẻ đẹp của con công; vẻ đẹp say mê, cuốn hút đến lạ kì. Vốn là người sinh ra giữa núi rừng, lớn lên trên miền sơn cước, già dặn trong từng trải, nên chắc chắn lão hiểu được cái điệu múa của con công, thông điệp của điệu múa đó: tiếng gọi của tình yêu không lời mà sao lại thắm thiết, say đắm, đến ngọt ngào như vậy. Đó là điệu Slow tình cảm dành riêng cho nàng công? Đó là vũ khúc của tình yêu? Còn vũ khúc nào đẹp hơn con công đang múa, đẹp hơn tiếng gọi của tình yêu!

– Nhận xét, đánh giá về hành động bắn chết con công đang múa của lão thợ săn: Con công đang say mê biểu diễn vũ khúc của tình yêu, biểu tượng cho vẻ đẹp thuần khiết đến say mê cuốn hút của thiên nhiên. Trong hoàn cảnh ăn uống dư thừa, xương thú chất thành đống, lông chim đầy sau vườn, vậy mà lão thợ săn vẫn bắn con công đang múa. Lão bắn đâu phải vì vật chất, đâu phải để thử cảm giác được một lần bắn chết con thú đầu đời. Cho nên có thể nói, hành động này xuất phát từ một trái tim băng giá, lạnh lùng vô cảm. Qua hành động bắn chết con công đang múa ta mới thấy được bản chất tàn độc dãn man của lão thợ săn => lão không tha cho bất cứ một con vật nào trong tầm súng kể cả một con công đang múa.

Câu 4. Hãy trình bày cách hiểu chi tiết cuối truyện “Lão đã bắn được con thú lớn nhất đời mình”. Từ đó, nhận xét về thái độ của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp đối với nhân vật lão thợ săn.

Click vào đây để xem đáp án

* Chi tiết: “Lão đã bắn được con thú lớn nhất đời mình”

– Đây là chi tiết nghệ thuật rất đặc sắc, vừa lí giải được rõ nhan đề “con thú lớn nhất”, vừa làm rõ tư tưởng chủ đề của tác phẩm. Nếu không có chi tiết ở cuối truyện, chiều sâu tư tưởng của tác phẩm sẽ không còn tồn tại, mối quan hệ giữa thợ săn – con mồi; con mồi – thợ săn sẽ vô cùng nhạt nhòa. Từ đó, bản chất, hiện thực của đời sống không được hiện rõ nét (nhất là phần hiện thực đáng sợ mà không ai dễ nhận ra).

– Con thú lớn nhất là giấc mơ, khát vọng cả đời lão thợ săn theo đuổi. Đây là điều rất bình thường mà ai trong bất cứ lĩnh vực nào cũng là một thợ săn, cũng khao khát mong muốn săn được một con thú lớn nhất, săn được những gì lớn lao, đẹp đẽ phi thường.

– Con thú lớn nhất: phải chăng chính lão thợ săn là con thú lớn nhất trong tác phẩm? => nhấn mạnh bản chất, thú tính độc ác dã man không tha con thú nào; ngay cả sẵn sàng lấy xác vợ làm mồi nhử để đạt được khát vọng, ước mơ, săn con thú lớn nhất đời mình => Trong mỗi người liệu có một phần :”CON” bản năng, thú tính đang ngự trị và đến lúc nào đó, con mãnh thú bạo tàn sẻ trở mình thức giấc???

– Lão thợ săn đã bắn chết lão chấp nhận cái chết trong cô đơn, đói rét, trong tội lỗi chất chồng => Lão giết chết chính mình phải chăng lão đã săn được con thú lớn nhất, đã đạt được ước mơ, khát vọng mà lão hằng theo đuổi => trong những cuộc săn THỢ SĂN có thể sẽ trở thành CON MỒI của chính mình và sẽ bị chết bởi hòn tên, mũi đạn của chính mình.

* Thái độ của tác giả: vừa lên án, phê phán (qua chi tiết bắn chết con công, lấy xác vợ làm mồi nhử, qua chi tiết cuối truyện) nhưng cũng vừa xót xa, day dứt cho những kiếp người (tài năng, bị hắt hủi, cô đơn, biến chất).

Câu 5. Nhận xét về ước mơ săn con thú lớn nhất đời của lão thợ săn. Từ đó, lấy một vài ví dụ trong thực tế cuộc sống có một số người cũng săn đuổi “con thú lớn nhất” giống lão thợ săn.

Click vào đây để xem đáp án

– Nhận xét về ước mơ săn con thú lớn nhất: Con thú lớn nhất là giấc mơ, khát vọng cả đời lão thợ săn theo đuổi. Đây là điều rất bình thường mà ai trong bất cứ lĩnh vực nào cũng là một thợ săn, cũng khao khát mong muốn săn được một con thú lớn nhất, săn được những gì lớn lao, đẹp đẽ phi thường. Giấc mộng ấy luôn đau đáu trong trai tim mỗi người, có lúc tưởng nó yên giấc, nhưng có một lúc nào đó nó sẽ trào dâng mãnh liệt. ngay cả sẵn sàng lấy xác vợ làm mồi nhử để đạt được khát vọng, ước mơ, săn con thú lớn nhất đời mình => Trong mỗi người liệu có một phần :”CON” bản năng, thú tính đang ngự trị và đến lúc nào đó, con mãnh thú bạo tàn sẻ trở mình thức giấc??? Vì giấc mơ mà lão thợ săn đã lấy xác vợ làm mồi nhử, chấp nhận cái chết trong cô đơn, đói rét, trong tội lỗi chất chồng => Khi đi săn, theo đuổi giấc mơ, ước mơ nào đó, vì sân si tham lam => khát vọng ấy sẽ biến thành tham vọng => sẵn sàng không từ thủ đoạn để đạt được mục đích => biến chất, đánh mất mình, trở nên tàn bạo, dã man, mất nhân tính => trong các cuộc săn, nếu không tỉnh táo, trong những cuộc săn THỢ SĂN có thể sẽ trở thành CON MỒI của chính mình và sẽ bị chết bởi hòn tên, mũi đạn của chính mình.

* Liên hệ: Những người có tham vọng, có khát vọng quá lớn khiến bản thân tàn bạo, đánh mất mình, biến mình thành con thú khát máu, con quỷ uống máu người không tanh: Tần Thủy Hoang, Hít le, A – lếch – xan đơ II…

Đọc hiểu Truyện

Đọc hiểu truyện: Con thú lớn nhất (Nguyễn Huy Thiệp)

Lê Thu Trang

Để lại một bình luận Hủy